جراحی زیبایی چانه | ژنیوپلاستی

نقش چانه در زیبایی و تناسب صورت غیر قابل‌ انکار می‌باشد. جراحی زیبایی چانه یا ژنیوپلاستی به جراحی‌های کوچک کردن و یا بزرگ کردن چانه گفته می‌شود. در این عمل زیبایی صورت، می‌توان با کمک پروتز و یا برش و تغییر محل استخوان فک، فرم و اندازه چانه را تغییر داد.

جراحی زیبایی چانه از مجموعه‌ای عمل جراحی استخوان، کار گذاشتن پروتز، تزریق و فرم دادن به استخوان چانه تشکیل می‌شود که هدف آن، دادن اندازه و شکل مناسب به چانه است. جراحی زیبایی چانه مانند  عمل بینی (رینوپلاستی) از عمل های زیبایی محسوب می شود که همواره با استقبال بالایی  روبروست. در جراحی زیبایی چانه بسته به اینکه چانه فرد جلوتر از حد استاندارد باشد یا عقب‌تر و اینکه فرم چانه از روبرو و بقل به چه صورت باشد، می‌توان یکی از تکنیک‌های جراحی چانه را انجام داد تا چانه را بزرگ‌تر یا کوچک‌تر کرد.

جراح فوق تخصص پلاستیک و زیبایی پس از معاینه فرد با استفاده از معیارهای علم زیبایی شناسی و اندازه‌گیری‌های لازم، همراه با انجام آزمایش‌ها و بررسی‌های لازم می‌تواند مشخص کند که چه روشی برای جراحی زیبایی چانه فرد مناسب است.

در چانه‌های کوچک و عقب رفته که معمولا رشد مناسبی نیز نداشته‌اند، معمولا با کمک پروتز چانه و یا برش استخوان چانه و جلو کشیدن آن، مشکل حل خواهد شد. همچنین در کسانی که سن‌شان بالا رفته و پوست یا استخوان فک تحلیل رفته است نیز جراحی بزرگ کردن چانه مناسب است.

در افرادی که چانه بزرگ و جلو آمده دارند و یا فرم و زاویه چانه با صورت و دیگر اجزای آن متناسب نیست، جراحی کوچک کردن چانه قابل انجام است و در این روش یا بخشی از استخوان چانه برش می‌خورد و برداشته می‌شود و یا بخش جلویی استخوان چانه به سمت عقب برده می‌شود. به کمک عمل مادلینگ صورت نیز می توان به اصلاح فرم چانه و زاویه دار شدن چانه کمک کرد.

حال کدام روش برای عمل جراحی زیبایی چانه مناسب است؟ و چه مزایایی برای هر کدام وجود دارد؟ در این مقاله به این سوالات پرداخته شده است.

• جراحی زیبایی چانه
• آناتومی چانه و فک
• روش‌های جراحی زیبایی چانه
• کوچک کردن چانه
• بزرگ کردن چانه
• انواع روش ژنیوپلاستی  و کاربردهای آن
• مراقبت‌های قبل از جراحی زیبایی چانه
• مراقبت‌های بعد از جراحی زیبایی چانه
• مزایای ژنیوپلاستی

جراحی زیبایی چانه

چانه بخشی از صورت است که در صورت نداشتن توازن و تناسب با دیگر بخش‌های صورت، زیبایی چهره را کاملا تحت تاثیر خود قرار می‌دهد، موجب بزرگ‌تر یا کوچک‌تر به نظر رسیدن بینی و لب‌ها می‌شود و حالت چهره را از حالت عادی خارج می‌کند. حتی تغییرات بسیار کم در اندازه چانه در زیبایی صورت بسیار موثر است.

به عمل زیبایی چانه منتوپلاستی یا ژنیوپلاستی نیز می‌گویند. عمل جراحی چانه که زیر مجموعه عمل‌های جراحی زیبایی صورت است، معمولا در دو دسته کلی جای می‌گیرد: کوچک کردن چانه و بزرگ کردن چانه. همچنین این دو عمل با دو تکنیک کار گذاشتن پروتز و یا برش استخوان فک و جا به جا کردن آن، انجام می‌شود.

تشخیص اینکه آیا یک چانه از حالت نرمال خود خارج شده یا نه و اینکه چقدر نیاز به کوچک‌تر یا بزرگ‌تر شدن دارد، به معاینه توسط جراح فوق تخصص پلاستیک و زیبایی بستگی دارد. معیارهایی برای یک چانه طبیعی و ایده آل وجود دارد که طبیعی بودن یا غیرطبیعی بودن چانه را برحسب آن می‌سنجند که این معیار ها  بر پایه علم زیبایی شناسی هستند که مشخص می‌کنند اندازه، ارتباط و تناسب میان اجزای مختلف صورت باید به چه صورت باشد تا فرد زیبا به نظر برسد.

برای مثال میزان برجستگی چانه نسبت به گردن باید حدود ۵ سانتیمتر باشد. همچنین ارتباط میان چانه و لب پایین نیز بسیار مهم است. معمولا باید نوک چانه به اندازه دو میلیمتر از لب پایین عقب‌تر قرار بگیرد. بین لب پایین و چانه نیز یک شیار وجود دارد که اگر چانه بیش از اندازه عقب باشد، این فرو رفتگی از بین خواهد رفت. در این وضعیت لب پایین به‌صورت کاذب برجسته و بیرون زده احساس شود .و زمانی که این برجستگی بیش‌ از حد باشد این وضعیت برعکس می‌شود .جراحی چانه را معمولاً همراه با جراحی فک انجام می‌دهند اما اگر موقعیت فک پایین و رابطه دندان‌های دو فک با یکدیگر ایده آل بود می‌توان جراحی چانه را به‌تنهایی انجام داد.

اصلاح فرم و اندازه چانه گاهی با آرایش دندان‌ها مرتبط است. اگر دندان‌ها در جای خود به درستی قرار نگیرند، ممکن است در کنار جراحی زیبایی چانه، نیاز به ارتودنسی دندان‌ها نیز باشد؛ اما اگر وضعیت دندان‌ها مشکلی نداشته باشد، تنها می‌توان با جراحی زیبایی چانه، مشکل زیبایی آن را رفع کرد، چانه را جلو یا عقب برد، فرم چانه را تغییر داد و چانه و صورت را زاویه دار کرد.

آناتومی چانه و فک

با احساس نارضایتی و درد در چانه و فک ،باید چانه، فک و انسداد دندان‌های فرد معاینه و ارزیابی شود .افرادی هستند که فک آن‌ها بسیار کوچک یا بسیار بزرگ است و انسداد دندان‌ها به ترکیبی از تنظیم با ارتودونسی و عمل جراحی فک نیاز دارد. این روش که برای درمان استفاده می‌شود ارتوگناتیک نام دارد  که در آن همزمان مشاوره فک صورت و مشاوره ارتودونسی باید انجام شود. جراحی فک نیز یکی از روش های اصلاح فرم ناهنجاری های فک می باشد که با توجه به تشخیص پزشک انجام می شود.

افراد متقاضی جراحی زیبایی چانه و فک،باید با انجام یک تست اشعه ایکس (تصویربرداری رادیولوژی) معاینه شوند .در این تصویر مقدار استخوانی که باید در جراحی  جابجا شود مشخص می‌شود و آسیب‌های فک و دندان‌ها که ممکن است روی عمل جراحی تأثیر بگذارد بررسی می‌شوند.برای جراحی زیبایی فک و چانه روش‌های مختلفی وجود دارد. برای تشخیص اینکه بهترین نوع درمان برای فرد کدام می‌باشد، باید ارزیابی کاملی ازنظر بالینی و با رادیوگرافی، روی بیمار انجام می‌شود. 

روش‌های جراحی زیبایی چانه

جراحی چانه معمولا با دو تکنیک کلی قابل انجام است. نخست کاشت ایمپلنت یا پروتز چانه است که جاگذاری پروتز زمانی توصیه می‌شود که  رشد چانه کم بوده باشد و معمولا در بزرگ کردن و یا جلو آوردن چانه استفاده می‌شود. در این روش یک پروتز مصنوعی روی استخوان فک سوار می‌شود و به چانه فرم می‌دهد. به بیان دیگر اگر رشد چانه کافی نباشد و نیاز به بزرگ کردن چانه باشد، از گونه گذاری با پروتز استفاده می‌شود.

روش دیگر جراحی زیبایی چانه، استئوتومی استخوان چانه یا ژنیوپلاستی اسلایدینگ است که از روش استئوتومی برای افزایش رشد یا کاهش رشد در تمام ابعاد و همچنین متقارن کردن و تغییر فرم چانه استفاده میشود.که در آن، استخوان چانه برش می‌خورد و به عقب یا جلو کشیده می‌شود. در کاهش یا افزایش سایز چانه و همچنین تغییر فرم و متقارن کردن چانه این روش کاربرد دارد. معمولا این روش چون از استخوان طبیعی فک خود فرد استفاده می‌شود، معمولا بیشتر مورد پسند بیماران است.تحقیقات نشان می‌دهد درصد رضایت بیماران از نتایج استئوتومی بیشتر از پروتز چانه بوده است.

کوچک کردن چانه

برای انجام این جراحی، نخست باید در پوست برشی ایجاد کرد تا به استخوان فک دسترسی پیدا کرد. این برش را می‌توان از دورن دهان و یا از زیر چانه انجام داد. برش درون دهانی با مشکلات بیشتری همراه است اما در صورت فرد هیچ جای زخمی باقی نمی‌ماند. پس از برش و دسترسی به استخوان، می‌توان به دو شیوه اندازه چانه را تغییر داد:

کوچک کردن مستقیم: در این روش با کمک دریل مخصوص جراحی بخش اضافی استخوان برش می‌خورد و خارج می‌شود. در این روش جراح باید بتواند فرم مناسب چانه را در استخوان فک ایجاد کند و انحنای لازم را به وجود بیاورد. در غیر این صورت فرم چانه پس از جراحی غیر طبیعی خواهد شد.

روش ژنیوپلاستی اسلایدینگ: در این روش نخست استخوان فک برش می‌خورد و بخشی از آن برداشته می‌شود. سپس تکه جلویی فک به بخش عقبی به وسیله پیچ و مهره‌های مخصوص چفت می‌شود. با این تکنیک بخش جلویی استخوان فک که فرم مناسب و طبیعی دارد حفظ می‌شود و تنها بخش‌های میانی برداشته می‌شود تا فک کوچک‌تر شود.

همچنین در این تکنیک جراح پلاستیک بخشی از استخوان چانه را که شبیه به نعل اسب است با برشی جدا می‌کند و آن را به عقب یا جلو می‌لغزاند. بعد از انتخاب محل مناسب، استخوان جدا شده با استفاده از سیم یا صفحات فلزی مخصوص و پیچ‌های تیتانیوم به باقی استخوان فک متصل می‌شود و در جایش محکم می‌گردد.

بزرگ کردن چانه

با توجه به گزارشات سایت plasticsurgery عمل بزرگ کردن چانه علاوه بر اینکه در کسانی که به صورت طبیعی و از کودکی چانه‌های کوچکی دارند قابل انجام است، به عنوان روشی برای اصلاح اثرات پیری در صورت نیز در نظر گرفته می‌شود. با بالا رفتن سن، پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد؛ بافت‌های چربی زیر پوست نیز کم کم از بین می‌رود؛ پوست صورت و چانه دچار افتادگی می‌شود و در نتیجه چانه نیز کمی عقب‌تر از حد معمول دیده می‌شود. همچنین چانه ممکن است به دلیل تحلیل استخوان فک ناشی از آسیب دیدگی، بیماری یا استفاده از دندان مصنوعی یا دست دندان، پس‌روی کند و کوچک شود.

علاوه بر مشکلات ظاهری، در موارد شدید، کوتاهی چانه در بسته شدن کامل دهان نیز دشواری‌هایی به وجود می‌آورد. در تمامی این موارد عمل‌های جراحی زیبایی چانه، راهگشا خواهد بود. بزرگ کردن چانه نیز مانند کوچک کردن آن، با دو شیوه قابل انجام است. در هر دو شیوه برش لازم را می‌توان درون دهان و پشت لب پایین و یا در زیر چانه و از بیرون انجام داد.

کار گذاشتن پروتز: برای وارد کردن پروتز به چانه در بافت همبند درون چانه یک فضای خالی ایجاد می‌شود تا پروتز استریل شده در جای مناسب خود روی استخوان چانه قرار گیرد. کاشت پروتز معمولا عمل سریع‌تر و ساده‌تری است و معمولا به برش و تغییر شکل استخوان فک نیازی ندارد.

یکی از ویژگی‌های مهم کار گذاشتن پروتز در چانه این است که فرم و شکل آن از پیش ساخته شده و بسیار متقارن و متناسب خواهد بود. حتی می‌توان جنس و اندازه پروتز را بسته به نیاز بیمار از قبل سفارش داد و ساخت. معمولا جنس این پروتزها از سیلیکون است اما می‌توان از مواد دیگر آلوژنیک نیز پروتز چانه را تهیه کرد. البته باید توجه داشت که کاشت پروتز چانه با مشکلاتی همراه است از جمله احتمال پس زدن و یا جا به جا شدن و حرکت پروتز.

انتخاب مناسب پروتز در نتیجه این عمل بسیار مهم است. برای مثال با کار گذاشتن پروتزهایی که بازوهای بلندی دارند، گودی‌های دو طرف چانه پر می‌شود و علاوه بر برجسته کردن چانه، جوان‌سازی صورت در اطراف چانه و لب‌ها نیز انجام خواهد شد.

سازگاری پروتز با بدن و تغییراتی که در گذر زمان در اطراف آن ایجاد می‌شود، در نتایج طولانی مدت عمل پروتز چانه بسیار مهم است. پروتزهایی که سطح صاف و یک دستی داشته باشند، باعث تشکیل بافت‌های کپسولی و فیبروز در اطراف خود می‌شوند. همچنین این پروتزها زمانی که روی استخوان قرار می‌گیرند، به مرور باعث تحلیل استخوان مجاور خود می‌شوند. به همین دلیل پس از چند سال نتیجه عمل زیبایی چانه را با تغییر ناخوشایند روبرو می‌کنند.

به همین دلیل بهتر است از پروتزهای متخلخل و دارای بافت اسفنجی استفاده کرد. وجود حفره‌های فراوان مانع از فیبروز در اطراف پروتز چانه می‌شود و هیچگونه خوردگی در استخوان فک شکل نمی‌گیرد. همچنین این پروتزها در مقابل عفونت نیز مقاومت بیشتری دارند. البته نصب و تراشیدن این پروتزها دقت بالایی نیاز دارد و هزینه بالاتری نیز خواهد داشت.

ژنیوپلاستی  اسلایدینگ: اگر چانه بیمار خیلی کوچک و یا عقب باشد، تنها با کمک پروتز نمی‌توان فرم و اندازه چانه را اصلاح کرد. در چنین مواردی از ژنیوپلاستی اسلایدینگ استفاده می‌شود. با کمک این روش، نخست استخوان فک برش می‌خورد و سپس بخش چانه به جلو کشیده می‌شود. در این میان ممکن است بخشی از استخوان چانه حذف شود.

سپس، جراح پلاستیک بخش باقی‌مانده از جلوی فک را پس از قرار گرفتن در محل مناسب، با استفاده از صفحات و پیچ‌های تیتانیومی مخصوص در جای خود ثابت می‌کند. سپس محل برش بخیه زده می‌شود. در برش‌های داخل دهانی می‌توان از نخ بخیه جذبی استفاده کرد تا دیگر نیازی به کشیدن نداشته باشد.

انواع روش ژنیوپلاستی  و کاربردهای آن

ایمپلنت‌های چینی آلوپلاستیک

این گزینه برای اصلاح ناهنجاری‌های جزئی چانه کاربرد دارد و باعث ایجاد یک ظاهر متعادل و متقارن در بیمارانی که عقب‌نشینی چانه دارند می‌شود.

ژنیوپلاستی کشویی

ژنیوپلاستی کشویی برای اصلاح ناهنجاری‌های پیچیده چانه، که براثر ژنتیک، زخم و یا بیماری ایجاد می‌شوند، کاربرد دارد . این روش ژنیوپلاستی برای برطرف کردن  مشکلات مربوط به ناهنجاری‌های چانه مثل انسداد راه هوایی انجام می‌شود. به دلیل اینکه این جراحی ژنیوپلاستی از نوع کشویی می‌باشد ، هیچ نوع پیوند استخوانی  نیاز نیست.

ژنیوپلاستی پوکی استخوان

ژنیوپلاستی را می‌توان به‌صورت افقی، عمودی یا ترکیبی از هر دو انجام داد . ژینوپلاستی افقی را  برای چانه‌هایی به کار می‌برند که خارج از حالت عادی باشد، درحالی‌که ژنیوپلاستی عمودی را برای از بین بردن یا اضافه کردن بافت استخوانی جهت افزایش یا کاهش طول چانه استفاده می‌کنند. جراحان طبق معمول از صفحات تیتانیوم که سایز آن از ۳ تا ۸ میلی‌متر هست، برای نگهداری چانه اصلاح‌شده بعد از جراحی استفاده می‌کنند.

در همه روش های ژنیوپلاستی بیمار را تحت بیهوشی عمومی درمی‌آورند و برشی را زیر چانه یا داخل دهان او انجام می‌دهند. این برش به نوع عمل ژنیوپلاستی بستگی دارد و ممکن است  شامل برش یا برداشتن یک قطعه استخوان چانه یا قرار دادن ایمپلنت‌های چینی باشد.

مراقبت‌های قبل از جراحی زیبایی چانه

نخست باید در صورت داشتن هرگونه بیماری مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، حساسیت و … با جراح خود مشورت کنید. مصرف یک سری از داروها از دو هفته قبل از جراحی باید قطع شود. برای مثال مصرف داروهای ضد انعقاد خون مانند آسپرین، داروهای ضد حساسیت و برخی ویتامین‌ها باید کنترل شود.

از آنجایی که این جراحی با بی‌هوشی عمومی انجام می‌شود، از شب قبل از جراحی نباید هیچ خوراکی یا حتی آب بخورید. صبح جراحی باید ناشتا باشید و معده شما کاملا خالی بماند. همچنین ممکن است تا چند روز پس از جراحی نتوانید حمام بروید پس بهتر است شب قبل از جراحی دوش بگیرید.

در صورت تجویز پزشک به چانه‌بند و یا گن طبی صورت، روز جراحی آن را با خود همراه داشته باشید. لباس گشاد و دکمه درای بپوشید که نیاز به پوشیدن از سر نداشته باشد. بهتر است یک همراه شما را از بیمارستان تا خانه همراهی کند و یک روز با شما بماند.

مراقبت‌های بعد از جراحی زیبایی چانه

• رعایت بهداشت دهان و دندان در طول دوره بهبودی از نکات مهم می‌باشد که باید موردتوجه قرار گیرد.
• پس از عمل، وجود درد، کبودی و ورم یک واکنش طبیعی بدن است و به مرور رفع خواهد شد. معمولا جراح استفاده از مسکن، آنتی‌بیوتیک و کمپرس سرد و گرم را توصیه می‌کند.
• اگر محل برش از بیرون باشد، دو روز بعد از جراحی پانسمان برداشته می‌شود. اگر نخ بخیه نیاز به کشیدن داشته باشد، این کار ۷ تا ۱۰ روز بعد از جراحی انجام می‌شود.
• تا چند روز باید استراحت کنید؛ از خوردن غذاهایی که نیاز به جویدن دارند، حرف زدن و تکان دادن بیش از اندازه فک باید خودداری کنید.
• سر خود را همیشه بالا نگه دارید و خم نکنید. تا دو هفته هنگام استراحت و یا خواب، سر خود را بالاتر از بدن قرار دهید؛ به پهلو نیز نخوابید تا فشاری به فک وارد نشود.
• مایعات، میوه و سبزی تازه از جمله میوه آناناس و کیوی و همچنین ماهی و میگو به بهبود هر چه زودتر شما کمک خواهد کرد. مصرف نمک را به مدت یک ماه قطع کنید تا سه روز بهتر است تنها غذاهای آبکی مانند سوپ بخورید. چون  بعد ژنیوپلاستی چانه یا دهان بیمار ، زخم می‌باشد بیمار باید یک هفته تا ۱۰ روز غذاهای نرم بخورد.
• خیلی از بیماران ۲ هفته پس از عمل ژنیوپلاستی، می‌توانند فعالیت‌های عادی خود را انجام دهند ، البته امکان دارد  بهبودی کامل تا ۶ هفته هم طول بکشد. اما یک تا دو ماه باید از هرگونه فعالیت بدنی شدید و ورزش، دوری کنید. استخر و سونا را نیز با مشورت جراح خود از سر بگیرید.
• همچنین برای اینکه بیمار سریعتر بهبود پیدا کند باید از یک لباس مخصوص کشیدگی چانه استفاده کند و در صورت تجویز چانه بند یا گن صورت طبی، در تمام ساعات شبانه روز که توسط جراح توصیه شده، آن را استفاده کنید تا نتیجه عمل شما به بهترین شکل به دست بیاید.
• تورم بعد ژنیوپلاستی ممکن است بعد چند هفته به میزان قابل‌ توجهی کم شود و پس از چند ماه به‌طور کامل برطرف شود. به همین دلیل امکان دارد تا چند ماه بعد از عمل ژنیوپلاستی  و تا زمان فروکش کردن ورم  چانه، شکل نهایی چانه مشخص نشود. یک ماه پس از عمل می‌توانید فرم جدید چانه خود را ببینید. تقریبا بعد از دو تا چهار ماه، ورم‌های چانه از بین خواهد رفت و فرم نهایی پس از جراحی زیبایی چانه پدیدار می‌شود.
•  برطرف شدن بی‌حسی لب پایین و دندان‌های جلو ممکن است تا چند ماه طول بکشد  . ولی در کل عوارض خاصی در جراحی چانه به وجود نمی‌آید.

مزایای ژنیوپلاستی

بزرگ‌ترین مزیتی که جراحی چانه(ژنیوپلاستی) برای فرد ایجاد می‌کند ، تغییرات قابل‌ توجه در صورت از طریق یک جراحی نسبتاً سبک می‌باشد . ژنیوپلاستی را همراه با عمل بینی (رینوپلاستی) هم می‌توان انجام داد. متناسب بودن چانه می‌تواند باعث زیبایی لب‌ها ، بینی و در کل زیبایی کلی چهره گردد . در ایران بیشترین دلیلی که سبب انجام ژنیوپلاستی می‌شود عقب بودن چانه می‌باشد.