آناتومی سینه و بیماری‌ های پستان در زنان

آناتومی سینه و بیماری ‌های پستان در زنان موضوعی پیچیده و حیاتی است که شامل بررسی ساختارهای مختلف سینه و شناخت بیماری‌های مرتبط با آن می‌شود. در حقیقت سینه‌ها از غدد شیری، بافت چربی و بافت همبند تشکیل شده‌اند که هر کدام نقش مهمی در عملکرد و سلامت سینه دارند. بیماری‌های پستان می‌توانند از مشکلات خوش‌خیم مانند کیست‌ها و فیبروآدنوم‌ها تا بیماری‌های جدی‌تر مانند سرطان پستان متغیر باشند. آگاهی از آناتومی سینه و بیماری‌های پستان در زنان می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان موثرتر این بیماری‌ها کمک کند که در این مقاله در این باره توضیحات لازم داده شده است. پس با ما همراه باشید.

همه چیز درباره آناتومی سینه زنان

سینه‌های زنان از ساختارهای پیچیده‌ای تشکیل شده‌اند که شامل غدد شیری، بافت چربی و بافت همبند می‌شوند. غدد شیری که به نام لوب‌ها شناخته می‌شوند، به تولید شیر در دوران شیردهی کمک می‌کنند. هر سینه دارای 15 تا 20 لوب است که هر کدام به لوبول‌های کوچکتری تقسیم می‌شوند. این لوبول‌ها شیر را تولید کرده و از طریق مجاری شیری به نوک سینه منتقل می‌کنند.

بافت چربی و همبند اطراف غدد شیری، ساختار و شکل سینه را حفظ می‌کنند. بافت چربی بیشتر حجم سینه را تشکیل می‌دهد و میزان آن می‌تواند بر اساس سن، وزن و وضعیت هورمونی فرد متفاوت باشد. همچنین، سینه‌ها دارای عروق خونی و لنفاوی هستند که به تغذیه و دفع مواد زائد از بافت‌های سینه کمک می‌کنند.  در دوران بارداری و شیردهی، تغییرات هورمونی باعث افزایش حجم و فعالیت غدد شیری می‌شود. پس از یائسگی، با کاهش تولید هورمون‌های جنسی، بافت غددی کاهش یافته و بافت چربی جایگزین آن می‌شود. این تغییرات طبیعی در طول زندگی یک زن می‌تواند بر تراکم و ساختار سینه‌ها تأثیر بگذارد.

بافت‌های تشکیل دهنده درون سینه زنان

سینه‌های زنان از چندین نوع بافت مختلف تشکیل شده‌اند که هر کدام نقش خاصی در عملکرد و ساختار سینه دارند. در ادامه به معرفی و توضیح مفصل هر یک از این بافت‌ها می‌پردازیم:

• بافت غددی (Glandular Tissue):

   این بافت شامل لوب‌ها و لوبول‌ها است که وظیفه تولید شیر را بر عهده دارند. هر سینه از ۱۵ تا ۲۰ لوب تشکیل شده که هر کدام به بخش‌های کوچکتری به نام لوبول تقسیم می‌شوند. لوبول‌ها حاوی غدد شیری هستند که شیر را تولید می‌کنند. این شیر از طریق مجاری شیری به نوک پستان منتقل می‌شود.

• بافت چربی (Adipose Tissue):

   بافت چربی در سینه‌ها نقش مهمی در تعیین اندازه و شکل سینه‌ها دارد. این بافت فضای بین لوب‌ها و مجاری شیری را پر می‌کند و به عنوان یک لایه محافظ عمل می‌کند. با افزایش سن و به ویژه در دوران یائسگی، میزان بافت چربی در سینه‌ها افزایش می‌یابد.

• بافت همبند (Connective Tissue):

   بافت همبند یا فیبروز، بافت چربی و بافت غددی را در کنار هم نگه می‌دارد و ساختار کلی سینه را حفظ می‌کند. این بافت شامل رباط‌های کوپر است که به نگهداری از سینه‌ها کمک می‌کنند.

• مجاری شیری (Milk Ducts):

   مجاری شیری لوله‌های کوچکی هستند که شیر تولید شده در لوبول‌ها را به نوک پستان منتقل می‌کنند. این مجاری نقش حیاتی در فرآیند شیردهی دارند و هر سینه حدود ۹ مجرای شیری دارد که به نوک پستان متصل می‌شوند.

عملکرد پستان در زنان

پستان‌های زنان دو عملکرد اصلی دارند: شیردهی و تحریک جنسی. در فرآیند شیردهی، غدد شیری درون لوبول‌ها شیر تولید می‌کنند که از طریق مجاری شیری به نوک پستان منتقل می‌شود. این شیر برای تغذیه نوزاد استفاده می‌شود. علاوه بر این، پستان‌ها به دلیل تراکم بالای پایانه‌های عصبی در ناحیه نوک پستان و هاله اطراف آن، نقش مهمی در تحریک جنسی ایفا می‌کنند.

بیماری‌های پستان در زنان

بیماری‌های پستان در زنان به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: خوش‌خیم و بدخیم. بیماری‌های خوش‌خیم شامل تغییرات و توده‌هایی هستند که سرطانی نیستند و معمولاً تهدیدی برای زندگی محسوب نمی‌شوند، در حالی که بیماری‌های بدخیم شامل سرطان‌های پستان هستند که نیاز به درمان‌های جدی‌تری دارند. در ادامه توضیحات مفصل تری ارائه داده شده است.

سرطان پستان

سرطان پستان یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در زنان است که از رشد غیرقابل کنترل سلول‌ها در بافت پستان شروع می‌شود. این بیماری می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن نیز گسترش یابد. علائم اولیه شامل تغییرات در شکل یا اندازه پستان، توده‌های قابل لمس و تغییرات در پوست یا نوک پستان است. تشخیص زودهنگام از طریق ماموگرافی و سایر آزمایش‌ها می‌تواند به درمان مؤثرتر و افزایش شانس بقا کمک کند.

پاژه سرطانی پستان

بیماری پاژه پستان یک نوع نادر از سرطان پستان است که معمولاً پوست نوک پستان و هاله اطراف آن را درگیر می‌کند. این بیماری ممکن است با علائمی مانند خارش، سوزش و پوسته‌پوسته شدن نوک پستان همراه باشد و اغلب با اگزما اشتباه گرفته می‌شود. بیماری پاژه پستان معمولاً با یکی از انواع سرطان‌های تهاجمی پستان همراه است و نیاز به درمان‌هایی مانند جراحی، پرتودرمانی، و گاهی شیمی‌درمانی دارد.

کیست پستان

کیست پستان کیسه‌های پر از مایعی هستند که در بافت پستان تشکیل می‌شوند و معمولاً خوش‌خیم و غیرسرطانی هستند. این کیست‌ها می‌توانند در اندازه‌های مختلف ظاهر شوند و ممکن است باعث درد یا حساسیت در ناحیه پستان شوند. کیست‌های پستان بیشتر در زنان بین ۳۰ تا ۵۰ سال شایع هستند و معمولاً با تغییرات هورمونی مرتبط هستند. درمان معمولاً ضروری نیست مگر اینکه کیست‌ها باعث ناراحتی شوند، که در این صورت تخلیه مایع می‌تواند کمک‌کننده باشد.

فیبروآدنوم

فیبروآدنوم‌های پستان توده‌های خوش‌خیم و غیرسرطانی هستند که معمولاً در زنان جوان بین ۱۵ تا ۳۵ سال شایع‌ می باشند. این توده‌ها از بافت فیبری و غددی تشکیل شده‌اند و به صورت توده‌های گرد و قابل حرکت در زیر پوست ظاهر می‌شوند. فیبروآدنوم ‌ها معمولاً بدون درد بوده و به ندرت نیاز به درمان دارند، مگر اینکه باعث ناراحتی شوند یا به سرعت رشد کنند.

هیپریلازیا داکتال آتیپیک پستان

هیپرپلازی مجرای آتیپیک (ADH) یک وضعیت پیش‌سرطانی در پستان است که با افزایش تعداد سلول‌های غیرطبیعی در مجاری پستان مشخص می‌شود. این وضعیت خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهد، اما خود به تنهایی سرطان نیست. هیپرپلازی مجرای آتیپیک معمولاً بدون علائم است و اغلب در طی ماموگرافی یا بیوپسی تشخیص داده می‌شود.

پاپیلوم های داخل داکتال پستان

پاپیلوم‌های داخل داکتال پستان تومورهای کوچک و خوش‌خیمی هستند که در مجاری شیر پستان تشکیل می‌شوند. این تومورها معمولاً در زنان بین ۳۵ تا ۵۵ سال رایج بودخ و می‌توانند باعث ترشح خونی یا شفاف از نوک پستان شوند. پاپیلوم‌های داخل داکتال معمولاً بدون درد هستند و ممکن است به صورت توده‌های کوچک زیر نوک پستان احساس شوند. درمان معمولاً شامل جراحی برای برداشتن تومور است تا از هرگونه تغییرات پیش‌سرطانی جلوگیری شود.

انواع سرطان پستان

سرطان پستان انواع مختلفی دارد که هر کدام ویژگی‌ها و رفتارهای خاص خود را دارند. این انواع می‌توانند به صورت تهاجمی یا غیرتهاجمی باشند و بر اساس نوع سلول‌های درگیر و محل شروع سرطان در پستان طبقه‌بندی می‌شوند.

سرطان لوبولار درجا

سرطان لوبولار درجا نوعی سرطان غیرتهاجمی پستان است که در غدد تولیدکننده شیر ایجاد می‌شود. برخلاف سرطان‌های تهاجمی، LCIS به بافت‌های اطراف گسترش نمی‌یابد و معمولاً به عنوان یک پیش‌سرطان در نظر گرفته می‌شود. این نوع سرطان اغلب در ماموگرافی به صورت تصادفی کشف می‌شود و علائم مشخصی ندارد. با این حال، وجود LCIS می‌تواند خطر ابتلا به انواع دیگر سرطان‌های پستان را افزایش دهد و نیاز به نظارت دقیق و گاهی درمان پیشگیرانه دارد.

سرطان داکتال تهاجمی

سرطان داکتال تهاجمی (Invasive Ductal Carcinoma یا IDC) شایع‌ترین نوع سرطان پستان است که حدود 70-80 درصد از موارد سرطان پستان را تشکیل می‌دهد. این نوع سرطان از مجاری شیری شروع می‌شود و به بافت‌های اطراف پستان پخش خواهد شد. IDC می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن نیز متاستاز دهد، به همین دلیل به آن “تهاجمی” گفته می‌شود. علائم IDC ممکن است شامل توده در پستان، تغییرات در پوست پستان یا ترشح غیرعادی از نوک پستان باشد.

سرطان داکتال در محل

سرطان داکتال در محل (DCIS) یک نوع غیرتهاجمی از سرطان پستان است که در مجاری شیری شروع می‌شود و هنوز به بافت‌های اطراف گسترش نیافته است. این نوع سرطان معمولاً در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود و به همین دلیل درمان آن اغلب موفقیت‌آمیز است. DCIS ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و معمولاً در ماموگرافی‌های روتین کشف می‌شود. درمان‌های رایج شامل جراحی، پرتودرمانی و در برخی موارد هورمون‌درمانی است.

سرطان پستان التهابی

سرطان پستان التهابی نوعی نادر اما بسیار تهاجمی از سرطان پستان است که به سرعت رشد می‌کند و به لنف‌های درون پوست پستان پراکنده می‌شود. این نوع سرطان باعث قرمزی، تورم و حساسیت شدید در پستان شده و ممکن است پوست پستان به حالت پرتقالی (پوسته‌پوسته و ضخیم) درآید. IBC معمولاً به صورت توده‌ای قابل لمس ظاهر نمی‌شود و به همین دلیل ممکن است در مراحل اولیه تشخیص داده نشود. درمان سریع و تهاجمی برای بهبود پیش‌آگهی این نوع سرطان ضروری است.

سرطان پستان توپولوژیک

سرطان پستان توپولوژیک به طور خاص در منابع پزشکی به عنوان یک نوع مجزا از سرطان پستان شناخته نشده است. به نظر می‌رسد که این اصطلاح ممکن است به اشتباه استفاده شده باشد یا به یک ویژگی خاص از سرطان پستان اشاره داشته باشد که در منابع علمی به این نام شناخته نمی‌شود. برای اطلاعات دقیق‌تر و معتبرتر، بهتر است به منابع معتبر پزشکی و علمی مراجعه کنید یا با یک متخصص سرطان‌شناسی مشورت کنید.

سرطان لوبولار تهاجمی

سرطان لوبولار تهاجمی دومین نوع شایع سرطان پستان است که حدود 10 تا 15 درصد از موارد سرطان پستان را تشکیل می‌دهد³. این نوع سرطان از غدد تولیدکننده شیر (لوبول‌ها) شروع می‌شود و به بافت‌های اطراف پستان گسترش می‌یابد. برخلاف برخی دیگر از انواع سرطان پستان، ILC معمولاً به صورت توده‌ای قابل لمس ظاهر نمی‌شود و ممکن است به صورت ناحیه‌ای سفت یا ضخیم در پستان یا تغییرات در نوک پستان دیده شود.

عوامل خطر ابتلا به سرطان سینه

عوامل خطر ابتلا به سرطان سینه با توجه به آناتومی سینه و بیماری ‌های پستان در زنان به دو دسته تقسیم می‌شوند: عوامل غیرقابل تغییر و عوامل قابل تغییر. عوامل غیرقابل تغییر شامل سن، جنسیت و سابقه خانوادگی است. با افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان سینه افزایش می‌یابد و بیشتر موارد در زنان بالای 50 سال تشخیص داده می‌شود. همچنین، زنانی که جهش‌های ژنتیکی ارثی مانند BRCA1 و BRCA2 دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان سینه و تخمدان هستند. سابقه خانوادگی سرطان سینه یا تخمدان نیز می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد، به ویژه اگر مادر، خواهر یا دختر فرد مبتلا شده باشند.

عوامل قابل تغییر شامل سبک زندگی و عوامل محیطی است. چاقی و اضافه وزن پس از یائسگی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. عدم فعالیت بدنی نیز یکی دیگر از عوامل خطر است؛ زنانی که فعالیت بدنی کمی دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. مصرف الکل به میزان زیاد نیز می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. همچنین، استفاده طولانی ‌مدت از هورمون‌ها مانند درمان هورمونی پس از یائسگی می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد. تغییرات در سبک زندگی مانند افزایش فعالیت بدنی، حفظ وزن مناسب و کاهش مصرف الکل می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه کمک کند.

تشخیص زود هنگام سرطان سینه

تشخیص زودهنگام سرطان سینه مزایای بسیاری دارد که می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند. یکی از مهم‌ترین مزایا این است که تشخیص زودهنگام معمولاً به معنای درمان مؤثرتر است. در مراحل اولیه، سرطان سینه معمولاً محدود به پستان است و هنوز به سایر قسمت‌های بدن گسترش نیافته است. این امر امکان جراحی‌های کمتر تهاجمی و درمان‌های موضعی مانند پرتودرمانی را فراهم می‌کند، که می‌تواند عوارض جانبی کمتری داشته باشد و بهبودی سریع‌تری را به همراه داشته باشد.

علاوه بر این، تشخیص زودهنگام می‌تواند میزان بقا را به طور قابل توجهی افزایش دهد. مطالعات نشان داده‌اند که نرخ بقای پنج‌ساله برای سرطان سینه‌ای که در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود، بسیار بالاتر از سرطان‌هایی است که در مراحل پیشرفته‌تر تشخیص داده می‌شوند.

 همچنین، تشخیص زودهنگام می‌تواند به کاهش هزینه‌های درمانی کمک کند، زیرا درمان‌های اولیه معمولاً کمتر پیچیده و کمتر هزینه‌بر هستند.

روش‌های تشخیص سرطان سینه

تشخیص سرطان سینه از اهمیت بالایی برخوردار است و روش‌های مختلفی برای این کار وجود دارد. در ادامه به توضیح چهار روش اصلی تشخیص سرطان سینه می‌پردازیم:

• ماموگرافی: ماموگرافی یکی از رایج‌ترین و مؤثرترین روش‌های تشخیص سرطان سینه است. این روش از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر از بافت‌های داخلی پستان استفاده می‌کند. ماموگرافی می‌تواند توده‌های کوچک و تغییرات غیرعادی را که ممکن است نشان‌دهنده سرطان باشند، شناسایی کند. این روش به ویژه برای زنان بالای 40 سال توصیه شده و به عنوان یک ابزار غربالگری منظم استفاده می‌شود.
•  سونوگرافی پستان: در مبحث آناتومی سینه و بیماری ‌های پستان در زنان؛ باید گفت که سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از بافت‌های پستان استفاده می‌کند. این روش معمولاً به عنوان مکمل ماموگرافی استفاده می‌شود، به ویژه برای بررسی توده‌های مشکوک که در ماموگرافی دیده شده‌اند. سونوگرافی می‌تواند تفاوت بین توده‌های جامد (که ممکن است سرطانی باشند) و کیست‌های پر از مایع را مشخص کند.
•  MRI پستان: تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) از امواج مغناطیسی و رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از پستان استفاده می‌کند. MRI به ویژه برای زنانی که در معرض خطر بالای سرطان سینه هستند یا برای بررسی دقیق‌تر توده‌های مشکوک استفاده می‌شود. این روش می‌تواند جزئیات بیشتری نسبت به ماموگرافی و سونوگرافی ارائه دهد و به تشخیص دقیق‌تر کمک کند.
• بیوپسی: بیوپسی شامل برداشتن نمونه‌ای از بافت پستان برای بررسی میکروسکوپی است. این روش قطعی‌ترین راه برای تشخیص سرطان سینه است. بیوپسی می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود، از جمله بیوپسی سوزنی (که از یک سوزن برای برداشتن نمونه استفاده می‌شود) و بیوپسی جراحی (که در آن بخشی از توده یا کل آن برداشته می‌شود). نتایج بیوپسی می‌تواند نوع و درجه سرطان را مشخص کند و به پزشکان در برنامه‌ریزی درمان کمک کند.

انواع درمان‌های سرطان سینه

درمان‌های سرطان سینه شامل چندین روش مختلف است که هر کدام به نحوی به مقابله با این بیماری کمک می‌کنند:

• جراحی: این روش شامل برداشتن تومور و بافت‌های اطراف آن است. دو نوع اصلی جراحی وجود دارد: لامپکتومی که در آن فقط تومور و مقدار کمی از بافت اطراف برداشته می‌شود، و ماستکتومی که در آن کل پستان برداشته می‌شود. در برخی موارد، بازسازی سینه پس از ماستکتومی انجام می‌شود تا ظاهر طبیعی پستان حفظ شود.
• پرتو درمانی: این روش از اشعه‌های پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. پرتودرمانی معمولاً پس از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده استفاده می‌شود و می‌تواند به کاهش خطر بازگشت سرطان کمک کند.
•  شیمی ‌درمانی: در این روش از داروهای قوی برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. شیمی ‌درمانی می‌تواند قبل از جراحی برای کوچک کردن تومور یا بعد از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده استفاده شود.
•  هورمون ‌درمانی: این روش برای سرطان‌هایی که به هورمون‌ها حساس هستند، استفاده می‌شود. هورمون‌درمانی با کاهش یا مسدود کردن هورمون‌هایی که به رشد سرطان کمک می‌کنند، عمل می‌کند.
• درمان هدفمند: این روش از داروهایی استفاده می‌کند که به طور خاص به مولکول‌های خاصی در سلول‌های سرطانی حمله می‌کنند. این درمان می‌تواند به طور موثری سلول‌های سرطانی را بدون آسیب رساندن به سلول‌های سالم از بین ببرد.

مراقبت‌های پس از درمان سرطان سینه

مراقبت‌های پس از درمان سرطان سینه شامل چندین جنبه مهم است که به بهبود و حفظ سلامت بیمار کمک می‌کند. پس از جراحی، بیماران باید به بهداشت محل بخیه‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشند تا از عفونت جلوگیری شود. انجام ورزش‌های سبک و منظم می‌تواند به بازیابی قدرت و سطح انرژی کمک کند. همچنین، تغذیه مناسب و کنترل استرس نقش مهمی در بهبود کلی دارد. معاینات منظم پزشکی برای بررسی وضعیت آناتومی سینه و بیماری ‌های پستان در زنان و اطمینان از عدم بازگشت بیماری‌ها ضروری است. از طرفی حمایت روانی و اجتماعی نیز برای بهبود کیفیت زندگی بیماران بسیار مهم است.

راه‌های جلوگیری از ابتلا به سرطان سینه

جلوگیری از ابتلا به سرطان سینه شامل چندین روش مختلف است که می‌تواند به کاهش خطر این بیماری کمک کند. یکی از مهم‌ترین راه‌ها، حفظ وزن سالم و انجام فعالیت‌های بدنی منظم است. تحقیقات نشان داده‌اند که چاقی و عدم فعالیت بدنی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. همچنین، مصرف الکل باید به حداقل برسد یا به طور کامل قطع شود، زیرا مصرف الکل با افزایش خطر سرطان سینه مرتبط است.

تغذیه سالم نیز نقش مهمی در پیشگیری از سرطان سینه دارد. مصرف میوه‌ها و سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های کم‌چرب می‌تواند به کاهش خطر کمک کند. علاوه بر این، زنانی که در معرض خطر بالای سرطان سینه هستند، ممکن است از داروهای پیشگیرانه مانند تاموکسیفن و رالوکسیفن بهره‌مند شوند. در برخی موارد، جراحی پیشگیرانه مانند ماستکتومی پیشگیرانه یا استفاده از پروتز سینه نیز ممکن است برای کاهش خطر توصیه شود.

انجام معاینات منظم و غربالگری‌های پزشکی می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان موثرتر کمک کند. این معاینات شامل ماموگرافی و معاینات بالینی پستان است که می‌تواند تغییرات آناتومی سینه و بیماری‌ های پستان در زنان را شناسایی کند. با ترکیب این روش‌ها، می‌توان به طور موثری خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش داد.

جمع‌بندی

درک آناتومی سینه و بیماری ‌های پستان در زنان برای تشخیص و درمان موثر این بیماری‌ها بسیار مهم است. آگاهی از ساختارهای مختلف سینه و شناخت علائم بیماری‌های پستان می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان به موقع کمک کند. بیماری‌های پستان می‌توانند از مشکلات خوش‌خیم تا بیماری‌های جدی مانند سرطان پستان متغیر باشند، بنابراین مراجعه به متخصصان و کلینیک‌های معتبر برای مشاوره و درمان ضروری است. ما در کلینیک زیبایی دکتر نجف بیگی، با تیم پزشکی مجرب و با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و روش‌های نوین، بهترین خدمات را برای تشخیص و درمان بیماری‌های پستان ارائه خواهیم داد.

منبع: لینک

سوالات متداول