86
0

چرا بعد از عمل بینی حس بویایی ندارم؟

دکتر آرش نجف‌بیگی دکتر آرش نجف‌بیگی
10 دی 1404
چرا بعد از عمل بینی حس بویایی ندارم؟
86
0

از دست دادن یا کاهش حس بویایی بعد از عمل بینی یکی از نگرانی‌های رایجی است که اگر پاسخ واضح و دقیقی نگیرد، خیلی زود به استرس و بدبینی نسبت به نتیجه جراحی تبدیل می‌شود. بسیاری از بیماران در روزها یا هفته‌های ابتدایی پس از عمل متوجه می‌شوند بوها را ضعیف‌تر احساس می‌کنند یا حتی به‌طور موقت هیچ بویی به مشامشان نمی‌رسد. این تجربه در اغلب موارد بخشی طبیعی از روند ترمیم بینی است، اما همیشه هم نباید آن را ساده‌انگارانه نادیده گرفت.

حس بویایی بعد از عمل بینی

واقعیت این است که حس بویایی بعد از عمل بینی تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد؛ از تورم مخاط داخلی و وجود تامپون یا اسپلینت گرفته تا خشکی راه‌های هوایی و تغییر جریان هوا در حفره بینی. گاهی همین عوامل ساده باعث می‌شوند مسیر رسیدن مولکول‌های بو به گیرنده‌های بویایی موقتا مسدود شود، بدون آن‌که آسیبی دائمی ایجاد شده باشد. در مقابل، موارد نادری هم وجود دارد که کاهش بویایی طولانی‌مدت نیاز به بررسی تخصصی دارد.

از این‌رو در این مقاله از مطب دکتر نجف بیگی، به‌صورت شفاف و براساس منابع معتبر پزشکی بررسی می‌کنیم که:

  • چرا بعد از عمل بینی حس بویایی کاهش پیدا می‌کند؟
  • چه زمانی این تغییر طبیعی است؟
  • چه نشانه‌هایی نیاز به پیگیری دارد؟
  • چطور می‌توان روند بازگشت بویایی را به شکل ایمن و اصولی سرعت بخشید؟

کاهش حس بویایی بعد از عمل بینی؛ طبیعی یا نگران‌کننده؟

بسیاری از افرادی که عمل جراحی بینی انجام می‌دهند، با تجربه‌ای آشنا روبرو می‌شوند: حس بویایی بعد از عمل بینی ضعیف یا حتی موقتا از بین رفته است. این وضعیت معمولا به‌دلیل تورم مخاط و انسداد موقتی مسیر هوایی رخ می‌دهد و اغلب در هفته‌های اول بهبود می‌یابد. اما در برخی موارد، کاهش بویایی طولانی‌تر یا علائم غیرمعمول نشان‌دهنده اختلال جدی‌تر است که نیاز به پیگیری پزشکی دارد. در ادامه، تفاوت میان کاهش بویایی موقت و اختلال واقعی را بررسی می‌کنیم.

آیا از دست دادن بویایی بعد از رینوپلاستی شایع است؟

وقوع موقت کاهش یا تغییر در حس بویایی بعد از عمل بینی پس از عمل بینی (رینوپلاستی) اتفاقی شایع و معمولا طبیعی است. مطالعات نشان می‌دهند که تورم بافت‌های داخلی بینی بعد از جراحی می‌تواند مسیر رسیدن هوای معطر به سلول‌های گیرنده بویایی در سقف حفره بینی را مسدود کند، در نتیجه حس بویایی موقتا کاهش می‌یابد و فرد احساس می‌کند نمی‌تواند بوها را همانند قبل تشخیص دهد.

این تورم طبیعی بخشی از فرایند بهبودی است و اغلب ظرف چند هفته (معمولا ۳–۶ هفته) به‌تدریج کاهش می‌یابد و بویایی شروع به بازگشت می‌کند. در این دوره، ممکن است فرد حتی احساس کند بویایی‌اش دقیق‌تر از قبل نشده، اما به‌تدریج با کاهش التهاب، نمایان‌تر می‌شود.

به‌طور کلی، موقتی بودن کاهش بویایی پس از عمل بینی بیشتر از اختلال دائمی است، به‌خصوص هنگامی که جراحی توسط بهترین دکتر جراحی بینی و در کلینیکی حرفه‌ای انجام شده باشد. اما اگر کاهش بویایی بیش از چند ماه ادامه یابد یا با علائمی غیرطبیعی همراه شود، مشاوره با پزشک متخصص ضروری است.

تفاوت کاهش موقت حس بویایی با اختلال جدی

پیش از هر چیز باید بدانیم که کاهش موقت حس بویایی بعد از عمل بینی با اختلال واقعی و جدی فرق دارد. در بسیاری از موارد، این افت موقتی به‌دلیل تورم مخاط بینی و پوشش‌های زخم است که مسیر جریان هوا را مسدود می‌کند؛ وقتی هوا نتواند به گیرنده‌های بویایی در بالای حفره بینی برسد، توانایی بو کشیدن کاهش می‌یابد، اما این امر معمولا با کاهش ورم بهبود می‌یابد.

اما علائمی وجود دارند که نباید ساده‌انگاری شوند چرا که گاهی نشان‌دهنده یک اختلال جدی‌تر در حس بویایی هستند. اگر کاهش توانایی تشخیص بو بیش از ۳ تا ۶ ماه ادامه پیدا کند، یا همراه با درد، تورم غیرطبیعی، ترشحات چرکی، یا بوی بد ثابت باشد، احتمال وجود آسیب عصبی، عفونت یا مشکلات دیگر افزایش می‌یابد. در این موارد، ارزیابی پزشکی دقیق‌تر ضروری است تا مشخص شود آیا مشکل ناشی از عارضه‌های عملکردی است یا آسیب به مسیرهای عصبی بویایی رخ داده است.

تفاوت میان کاهش موقت و اختلال جدی در این است که مورد اول بهبود تدریجی با کاهش التهاب دارد و اختلال دوم بدون بهبود آشکار یا با علائم هشداردهنده همراه است. در چنین وضعیت‌هایی، به‌خصوص اگر عمل شما عمل جراحی بینی ترمیمی بوده یا مسیر تنفسی اصلاح شده، پیگیری تخصصی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

حس بویایی بعد از عمل بینی

عوامل نداشتن حس بویایی بعد از عمل بینی کدامند؟

عوامل زیادی پشت این تجربه قرار دارد، اما مهم‌ترین آن‌ها تورم طبیعی مخاط بینی، حضور پانسمان و اسپلینت، و تغییر در رطوبت پوشش داخلی بینی است که مسیر رسیدن هوا به گیرنده‌های بویایی را مختل می‌کند. شناخت دقیق‌تر هر یک می‌تواند به کاهش نگرانی و مدیریت بهتر دوره نقاهت کمک کند.

نقش تورم مخاط بینی در مسدود شدن مسیر بویایی

یکی از شایع‌ترین دلایل کاهش حس بویایی بعد از عمل بینی تورم مخاط داخلی بینی است. پس از عمل جراحی، بافت‌های بینی به‌دلیل پاسخ التهابی بدن ورم می‌کنند و همین تورم فضای داخلی بینی را تنگ می‌کند. تورم مخاط باعث می‌شود مسیر طبیعی جریان هوا که باید به قسمت‌های بالای حفره بینی برسد،جایی که گیرنده‌های بویایی قرار دارند،مسدود شود. وقتی هوای معطر نمی‌تواند به این نواحی برسد یا به‌صورت محدود برسد، مغز سیگنال‌های بویایی کمتری دریافت می‌کند و در نتیجه فرد کاهش بویایی را تجربه می‌کند.

تورم بینی مانند زمانی‌ست که در سرماخوردگی راه‌های هوایی مسدود می‌شوند. حتی اگر اعصاب بویایی سالم باشند، اگر هوا نتواند به آن‌ها برسد، بوها شناسایی نمی‌شوند. در بسیاری از موارد، این ورم طی هفته‌ها یا ماه‌های نخست پس از عمل کاهش یافته و به‌تدریج حس بویایی به حالت طبیعی بازمی‌گردد. روش‌هایی همچون بالا نگه داشتن سر، کمپرس خنک مطابق توصیه پزشک برای کاهش ورم و رعایت دستورات مراقبتی می‌تواند به باز شدن مسیر هوا و بهبود تدریجی حس بویایی کمک کند.

تاثیر پانسمان داخلی، اسپلینت و تامپون بینی

پانسمان داخلی، اسپلینت بینی و تامپون بینی اغلب در عمل جراحی بینی برای کنترل خونریزی، حمایت از ساختار جدید بینی و تثبیت شکل استفاده می‌شوند. این وسایل می‌توانند به‌طور موقت مسیر عبور هوا را مسدود کنند و باعث شوند هوا نتواند به‌راحتی وارد حفره بینی شود. وقتی مسیر عبور هوا بسته یا تنگ شود، حس بویایی بعد از عمل بینی کاهش یافته و در برخی افراد به‌طور موقت از بین می‌رود، حتی اگر اعصاب بویایی آسیب ندیده‌اند.

این شرایط به‌ویژه در چند روز اول پس از جراحی شایع‌تر است، زمانی‌که پانسمان داخلی بینی هنوز باقی مانده و ورم نیز در بالاترین حد خود است. برداشتن تامپون و اسپلینت معمولا باعث آزاد شدن مسیر هوایی می‌شود و حس بویایی شروع به بهبود می‌کند، اما باز هم بهبود کامل گاهی چند هفته طول می‌کشد. در این دوره، مراقبت از بینی و رعایت توصیه‌های پزشک، به افزایش جریان هوا و تسریع بازگشت حس بویایی کمک می‌کند.

خشکی و التهاب مخاط بینی بعد از جراحی

خشکی مخاط بینی یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند حس بویایی بعد از عمل بینی را کاهش دهد. بعد از جراحی، مخاط داخلی بینی به‌دلیل تماس با ابزار، تغییرات ساختاری و پاسخ التهابی بدن خشک و تحریک می‌شود. این خشکی می‌تواند باعث پوسته‌پوسته شدن، لخته‌های خون یا ترشحات غلیظ در داخل بینی شود که خودشان مسیر هوا را تنگ‌تر می‌کنند و انتقال مولکول‌های بویایی به گیرنده‌ها را مختل می‌کنند.

خشکی مخاط همچنین می‌تواند منجر به التهاب بیشتر و حتی رشد باکتری‌های طبیعی در بینی شود، که می‌تواند بوی ناخوشایند و احساس بدتری از کاهش بویایی ایجاد کند.

اگر خشکی مخاط با علائمی مثل درد شدید، ترشحات چرکی یا تب همراه شد، احتمال عفونت بینی وجود دارد و در چنین مواردی مشاوره تخصصی ضروری خواهد بود. به‌ویژه اگر دوره نقاهت طولانی‌تر از حد انتظار ادامه یابد، یا شما احساس کنید کاهش بویایی غیرعادی است. در این شرایط، پیگیری با جراحی که انجام‌دهنده‌ عمل (مثل موارد پیچیده‌ای مانند عمل جراحی بینی ترمیمی یا ترمیم سوراخ بینی)بوده است، اهمیت ویژه‌ای دارد.

حس بویایی بعد از عمل بینی

حس بویایی بعد از عمل بینی چه زمانی برمی‌گردد؟

بسیاری از افرادی که جراحی بینی انجام داده‌اند، یکی از مهم‌ترین سوالاتشان این است که حس بویایی بعد از عمل بینی چه زمانی به حالت طبیعی برمی‌گردد. پاسخ مشخصی برای همه وجود ندارد، اما الگوی بهبودی در مطالعات بالینی قابل پیش‌بینی است. در روزها و هفته‌های اولیه پس از جراحی، تورم مخاط و انسداد موقتی مسیر هوا شایع‌ترین علت کاهش بویایی است و معمولا با کاهش التهاب، بوها به‌تدریج بازمی‌گردند.

بازگشت بویایی در هفته‌های اول بعد از جراحی

در روزها و هفته‌های اول بعد از جراحی بینی، بیشترین تاثیر بر حس بویایی بعد از عمل بینی ناشی از ورم مخاط داخلی و وجود پانسمان‌های داخلی است که مسیر رسیدن هوا به گیرنده‌های بویایی را موقتا مسدود می‌کند. مطالعات بالینی نشان داده‌اند که در این مرحله، مغز هنوز قادر به تشخیص بو هست، اما مسیر هوا به‌صورت کامل یا جزئی بسته شده است. این امر باعث کاهش یا فقدان موقت حس بویایی می‌شود. کاهش تورم و برداشتن پانسمان در روزهای اولیه به‌مرور راه هوایی را باز می‌کند و بویایی شروع به بهبود می‌کند. در اغلب موارد، بیماران ظرف ۷ تا ۱۴ روز اولیه پس از عمل کاهش چشمگیری در اختلال بویایی مشاهده می‌کنند.

تورم مخاط معمولا در هفته‌های اول به‌تدریج فروکش می‌کند و فرد می‌تواند بوها را بهتر درک کند، اگرچه کیفیت حواس بویایی گاهی تا هفته‌ها بعد نیز کامل نمی‌شود. رعایت توصیه‌های مراقبتی پزشک- مثل پرهیز از فعالیت‌های سنگین، خواب با سر بالاتر و استفاده از محلول‌های شستشوی بینی- می‌تواند به بازگشت سریع‌تر بویایی در این مرحله کمک کند.

عوامل موثر بر طولانی شدن اختلال بویایی

در برخی موارد، بازگشت حس بویایی بعد از عمل بینی از حد معمول فراتر می‌رود و برای چندین هفته یا ماه ادامه می‌یابد. چند عامل کلیدی در این تأخیر نقش دارند.

  • اولین عامل شدت تورم و پاسخ التهابی بدن است؛ برخی افراد به‌طور طبیعی تورم بیشتری دارند که موجب بسته‌ماندن طولانی‌تر مسیر هوایی می‌شود.
  • دومین عامل، عفونت‌های بینی یا سینوس‌هاست: می‌تواند التهاب و ترشحات را افزایش داده و مسیر بو را مختل کند.
  • سومین عامل، نقش تکنیک جراحی و مهارت جراح است: در موارد پیچیده‌تر مثل عمل جراحی بینی ترمیمی یا زمانی که حجم زیادی از بافت جابه‌جا شده، مدت بهبودی گاهی بیشتر می‌شود.
  • همچنین سابقه‌های قبلی مثل اصلاح قوز بینی یا جراحی‌های مکرر: می‌تواند مسیرهای هوایی را پیچیده‌تر کند و فرآیند بازگشت بویایی را طولانی‌تر سازد.
  • عامل دیگر، خشکی مخاط بینی است؛ مخاط خشک نمی‌تواند بوها را به‌خوبی به گیرنده‌های بویایی منتقل کند و نیاز به مرطوب‌سازی دارد.
  • در مواردی که بیماران نکات مراقبتی را رعایت نکنند، مثل اجتناب از شستشوی منظم بینی یا استفاده نکردن از مرطوب‌کننده‌های توصیه‌شده، بهبود بویایی ممکن است کندتر شود.

تفاوت زمان بازگشت بویایی در انواع رینوپلاستی

مدت بازگشت حس بویایی بعد از عمل بینی گاهی بین انواع مختلف جراحی بینی متفاوت است. برای مثال، در عمل‌های ساده‌تر که بیشتر اصلاح ظاهری صورت می‌گیرد و تغییرات ساختاری عمیق نیست، مسیر هوایی معمولا سریع‌تر باز می‌شود و بویایی در چند هفته اولیه بهبود قابل‌توجهی پیدا می‌کند. اما در جراحی‌های پیچیده‌تر مانند عمل جراحی بینی ترمیمی، ترمیم سوراخ بینی یا اصلاحات گسترده مثل اصلاح قوز بینی، تغییرات در ساختار داخلی و جابه‌جایی بافت بیشتر است و تورم طولانی‌تر می‌ماند، که می‌تواند دوره بازگشت بویایی را هم افزایش دهد.

همچنین در مواردی که تکنیک‌های پیشرفته یا چندمرحله‌ای استفاده می‌شود، دوره نقاهت و بهبود بویایی ممکن است طولانی‌تر از عمل‌های معمولی باشد، زیرا مخاط و مسیر هوایی نیاز به زمان بیشتری برای ترمیم دارند. از سوی دیگر، نوع بیهوشی، تجربه جراح و مراقبت‌های پس از جراحی نیز تأثیرگذارند. مطالعات نشان داده‌اند که برنامه‌های استاندارد مراقبتی و پیگیری پس از جراحی می‌تواند زمان بازگشت حس بویایی را کوتاه‌تر و روند بهبود را یکنواخت‌تر کند.

جدول مقایسه زمان بازگشت حس بویایی در انواع رینوپلاستی

نوع رینوپلاستیبازگشت حس بویایی معمولعوامل موثر بر زمان بازگشتمنبع/دلیل
بینی طبیعیمعمولا ۴–۸ هفتهتورم کمتر، تغییرات ساختاری معتدلتمرکز بر حفظ عملکرد بینی
بینی فانتزی (عروسکی)۶–۱۲ هفتهتغییر بیشتر در غضروف و نوک، تورم وسیع‌تردستکاری ساختاری بیشتر نیاز به زمان بیشتر دارد
بینی خوکی یا سربالا۶–۱۰ هفتهتغییر زاویه نوک، تورم در ناحیه بالایی بینیتورم در نواحی تنفسی بالای بینی
اصلاح ساختاری گسترده / درمانی۸–۱۴ هفتهتغییرات گسترده در تیغه و سپتوماصلاح عملکرد داخلی مسیر هوا
عمل جراحی بینی ترمیمیممکن است تا ۶ ماهتورم عودکننده، بافت اسکاریپیچیدگی بیشتر عمل و بهبودی طولانی‌تر

آیا بیهوشی عمومی باعث از بین رفتن حس بویایی می‌شود؟

بسیاری از افراد بعد از جراحی بینی نگران از دست دادن حس بویایی بعد از عمل بینی ناشی از بیهوشی عمومی هستند. واقعیت این است که بیهوشی عمومی به‌تنهایی علت مستقیم از بین رفتن دائمی بویایی نیست، اما می‌تواند در کوتاه‌مدت روی عملکرد بویایی اثر بگذارد. مطالعات نشان می‌دهند که کاهش بویایی پس از اعمال جراحی با بیهوشی در مواردی رخ می‌دهد، اما ارتباط علت–معلولی مستقیم هنوز ثابت نشده است و معمولا این تغییرات گذرا هستند. این تاثیر بیش‌تر زمانی دیده می‌شود که بیهوشی با سایر عوامل جراحی ترکیب شود.

حس بویایی بعد از عمل بینی

تاثیر داروهای بیهوشی بر سیستم بویایی

داروهای بیهوشی که در جراحی بینی برای القای بیهوشی عمومی استفاده می‌شوند، سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر قرار می‌دهند تا بیمار هیچ دردی را حین عمل احساس نکند. این داروها با متوقف کردن انتقال سیگنال‌های عصبی و برقراری حالت بیهوشی باعث می‌شوند انتقال بوها به مغز نیز در همان لحظه قطع شود. مطالعات پزشکی نشان می‌دهند که بیماران تحت بیهوشی عمومی گاهی بلافاصله پس از عمل کاهش موقتی در تشخیص بو تجربه می‌کنند؛ حتی در جراحی‌های غیر از بینی، اما این اثر معمولا پایدار نیست و با بازگشت عملکرد طبیعی مغز و سیستم عصبی به‌تدریج از بین می‌رود.

در برخی گزارش‌های موردی، دیده شده که برخی از داروهای مورد استفاده در بیهوشی عمومی،مانند پروپوفول یا ترکیبات استنشاقی، می‌توانند به‌طور گذرا حافظه بویایی یا شناسایی بو را مختل کنند، اما اکثر بیماران بازگشت عملکرد بویایی خود را در عرض چند هفته گزارش کرده‌اند. این نشان می‌دهد اگر کاهش یا افت حس بویایی بعد از عمل بینی مرتبط با بیهوشی باشد، معمولا کوتاه‌مدت است و عامل اصلی، التهاب پس از جراحی و تورم مخاط بینی است که مسیر جریان هوا به گیرنده‌ها را مسدود می‌کند.

تفاوت بیهوشی و تغییرات ساختاری بینی در کاهش بویایی

هرچند بیهوشی عمومی می‌تواند تاثیر موقتی روی حس بویایی داشته باشد، تغییرات ساختاری در داخل بینی پس از جراحی نقش بسیار مهم‌تری در کاهش حس بویایی بعد از عمل بینی ایفا می‌کنند. زمانی‌که جراح، بافت‌های داخلی بینی را اصلاح می‌کند، التهاب و تورم در مخاط بینی افزایش می‌یابد و باعث بسته شدن مسیر عبور هوا به قسمت‌های بالایی حفره بینی می‌شود که گیرنده‌های بویایی در آنجا قرار دارند؛ این عامل ساختاری، بیش از بیهوشی، مسئول کاهش بویایی موقت است.

حس بویایی بعد از عمل بینی

راه‌های کمک به بازگشت سریع‌تر حس بویایی بعد از عمل بینی

بازگشت حس بویایی بعد از عمل بینی برای بسیاری از بیماران یکی از مهم‌ترین مراحل بهبودی است. اگرچه کاهش بویایی پس از جراحی معمولا موقت است، اما روش‌های ساده و علمی وجود دارند که می‌توانند روند بهبود را تسریع کنند و کیفیت تجربه بویایی را بازگردانند.

نقش شستشوی بینی در بهبود عملکرد بویایی

شستشوی بینی با محلول‌های نمکی یکی از ساده‌ترین و موثرترین روش‌ها برای کمک به بازگشت حس بویایی بعد از عمل بینی است. پس از جراحی، مخاط داخلی بینی می‌تواند خشک، ملتهب یا پر از ترشحات قدیمی شود که مسیر عبور هوا و مولکول‌های بویایی را مسدود می‌کند. مطالعه‌های متعدد نشان می‌دهند شستشوی منظم با محلول‌های نمکی ملایم باعث پاک‌سازی این ترشحات، کاهش التهاب موضعی و تسهیل عبور هوا می‌شود؛ در نتیجه مولکول‌های بو بهتر و سریع‌تر به گیرنده‌های بویایی می‌رسند.

روش صحیح شستشوی بینی معمولا شامل استفاده از سرم‌های نمکی ایزوتونیک یا محلول‌های تجویزی است که بدون آسیب به مخاط عمل می‌کنند. این شستشوها با کاهش ضخامت مخاط و رقیق‌کردن ترشحات، مسیرهای بینی را بازتر می‌کنند و می‌توانند تورم را نیز کاهش دهند.

بسیاری از جراحان توصیه می‌کنند شستشوی بینی را چند بار در روز، به‌خصوص در هفته‌های ابتدایی بعد از جراحی، انجام دهید تا روند بازگشت بویایی تسهیل شود. بخاطر بسپارید که نباید از آب شیر مستقیم یا محلول‌های غیرپزشکی استفاده کنید. استفاده از سرم‌های استاندارد برای جلوگیری از تحریک بیشتر مخاط ضروری است.

تاثیر تغذیه و ویتامین‌ها بر حس بویایی

تغذیه نقش مهمی در بازگشت حس بویایی بعد از عمل بینی دارد، چون فرآیند بهبودی بدن به مواد مغذی بستگی دارد. برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی باعث تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد اعصاب بویایی می‌شوند. ویتامین C به‌عنوان آنتی‌اکسیدان قوی، التهاب را کاهش می‌دهد و به ترمیم بافت‌ها کمک می‌کند؛ ویتامین A باعث بازسازی سلول‌های پوششی و مخاطی می‌شود؛ و ویتامین B12 در عملکرد سیستم عصبی نقش دارد که می‌تواند در بهبود ارسال سیگنال‌های بویایی موثر عمل کند. منابع معتبر پزشکی توصیه می‌کنند مصرف مواد غذایی مانند مرکبات، سبزیجات برگ سبز، زردچوبه، زنجبیل و منابع پروتئینی با کیفیت را در رژیم روزانه خود بگنجانید تا بویایی سریع‌تر بازگردد.

علاوه بر این، مصرف مواد حاوی روی (مثل گوشت مرغ و آجیل) به بازسازی مخاط و عملکرد سلول‌های بویایی کمک می‌کند. هیدراتاسیون مناسب نیز نقش مهمی در مرطوب‌بودن مخاط دارد؛ مخاط خشک نمی‌تواند مولکول‌های بو را به‌خوبی انتقال دهد.

پرهیزهایی که از تشدید اختلال بویایی جلوگیری می‌کنند

برخی رفتارها و عادات می‌توانند حس بویایی بعد از عمل بینی را کندتر برگردانند یا التهاب مخاط را تشدید کنند.

  • اولین و مهم‌ترین نکته، پرهیز از دخانیات و دود سیگار است، چون مواد شیمیایی موجود در دود باعث تحریک مخاط، افزایش التهاب و اختلال در عملکرد گیرنده‌های بویایی می‌شوند. حتی قرار گرفتن در معرض دود دست‌دوم نیز می‌تواند مسیر تنفسی را ملتهب کند و روند بهبود بویایی را به تاخیر بیندازد.
  • دومین مورد، پرهیز از قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا یا هوای بسیار خشک است، زیرا ذرات معلق می‌توانند مخاط بینی را تحریک و ضخیم‌تر کنند و باعث مسدود شدن مسیر هوا شوند.
  • همچنین اجتناب از فعالیت‌های شدید ورزشی، خروپف شدید، یا بالا و پایین کردن سریع فشار خون در روزهای اولیه پس از جراحی توصیه می‌شود، چون این موارد می‌توانند ورم را تشدید کنند و بازگشت بویایی را کند کنند.
  • علاوه بر این، اجتناب از مصرف الکل در چند هفته اول بهبود اهمیت دارد چون الکل می‌تواند باعث خشکی مخاط و التهاب بیشتری شود.

رعایت این پرهیزها در کنار روش‌های مراقبتی دیگر باعث می‌شود مسیر بازگشت حس بویایی به‌صورت طبیعی و سریع‌تر طی شود.

سخن پایانی

کاهش یا از دست رفتن حس بویایی بعد از عمل بینی در اغلب موارد یک عارضه موقتی و قابل‌پیش‌بینی است. این عارضه به دلایل مشخصی مانند تورم مخاط بینی، وجود تامپون و اسپلینت، خشکی و التهاب بافت‌ها یا تغییرات ساختاری مسیر هوا رخ می‌دهد. بررسی‌های علمی نشان می‌دهند که در بیشتر بیماران، با کاهش تدریجی تورم و باز شدن مسیر عبور هوا، گیرنده‌های بویایی دوباره فعال می‌شوند و بویایی طی هفته‌ها تا چند ماه به حالت طبیعی بازمی‌گردد.

نکته کلیدی این است که روند بازگشت حس بویایی برای همه یکسان نیست و عواملی مانند نوع رینوپلاستی، وسعت تغییرات ساختارهای داخلی بینی، رعایت مراقبت‌های بعد از عمل و حتی سبک زندگی می‌توانند این زمان را کوتاه‌تر یا طولانی‌تر کنند. شستشوی اصولی بینی، تغذیه مناسب، پرهیز از دخانیات و آلودگی هوا و پیروی دقیق از توصیه‌های جراح نقش مستقیمی در بهبود سریع‌تر بویایی دارند.

اگر حس بویایی بعد از عمل بینی بیش از حد انتظار طول کشید یا با علائم غیرعادی همراه شد، مشاوره با پزشک باتجربه می‌تواند از نگرانی‌های بی‌مورد جلوگیری کرده و مسیر درمان را شفاف‌تر کند. برای دریافت بررسی دقیق و برنامه مراقبتی متناسب با شرایط فردی، مراجعه به مطب دکتر نجف بیگی قدمی مطمئن در مسیر بهبودی کامل خواهد بود.

سوالات متداول

آیا کاهش حس بویایی بعد از عمل بینی دائمی می‌شود؟

در بیش از ۹۵٪ موارد، کاهش حس بویایی بعد از عمل بینی موقتی است. دائمی شدن بویایی معمولا فقط در صورت آسیب جدی به ناحیه بویایی یا عوارض نادر جراحی مطرح می‌شود و شیوع بسیار پایینی دارد.

آیا نوع بخیه یا تکنیک جراحی روی بویایی تاثیر دارد؟

بله. تکنیک‌های مدرن رینوپلاستی که با حفظ مخاط و حداقل دستکاری ساختارهای داخلی انجام می‌شوند، احتمال اختلال طولانی‌مدت بویایی را به‌طور محسوسی کاهش می‌دهند.

آیا سرماخوردگی بعد از عمل بینی می‌تواند بازگشت بویایی را عقب بیندازد؟

بله، کاملا. عفونت‌های ویروسی، آلرژی فصلی یا سینوزیت بعد از جراحی می‌توانند تورم مخاط را تشدید کرده و بازگشت حس بویایی را موقتا به تاخیر بیندازند.

آیا استفاده خودسرانه از اسپری بینی به بهبود بویایی کمک می‌کند؟

خیر. مصرف بدون تجویز پزشک، به‌ویژه اسپری‌های کورتونی یا ضداحتقان، می‌تواند به مخاط بینی آسیب بزند و حتی اختلال بویایی را طولانی‌تر کند.

5/5 - (1 امتیاز)

ما با شما تماس میگیریم

دریافت مشاوره رایگان و رزرو نوبت

برای مشاوره رایگان کلیک کنید