بررسی کامل جراحی فک و مراقبت های بعد از آن

جراحی فک یا ارتوگناتیک، جراحی‌ای می‌باشد که جهت اصلاح ناهنجاری‌های فکی صورت می‌گیرد. اصطلاح “ارتوگناتیک” کلمه‌ی یونانی “orthos” به معنی صاف کردن و “gnathic” به معنی فک می‌باشد؛ بنابراین ارتوگناتیک به معنی صاف کردن فک می‌باشد. امروزه در پزشکی، جراحی فک به ‌منظور صاف کردن و تنظیم مجدد فک انجام می‌شود. البته با روش های جراحی زیبایی چانه نیز می توان تا حدی این مسئله را رفع نمود. لذا نظر پزشک در انتخاب روش درمان تعیین کننده است.

مطالعه مقاله جراحی چال گونه را از دست ندهید!

چه کسانی به جراحی فک نیاز دارند؟

•  فک دارای نقص‌های مادرزادی
• درد مزمن فک یا درد مزمن مفصل فک
• تنفس غیرارادی از راه دهان و خشک شدن دهان
• کسانی که در حالت عادی، لب‌هایشان روی‌هم قرار نمی‌گیرد
• آسیب‌دیدگی فک، در اثر ضربه یا حادثه
• افراد دارای مشکل اوپن بایت (فاصله‌ی بین دندان‌های بالا و پایین وقتی‌که دهان بسته است)
• بیرون‌زدگی فک
• عقب رفتگی فک پایین و چانه
• تومور فکی
• عدم تقارن صورت از روبرو و پهلو
• مشکل در جویدن و گاز زدن غذا
• آپنه‎ی انسدادی خواب (به‌وسیله خروپف هنگام خواب یا خرناس کشیدن تشخیص داده می‌شود)
• ساییده شدن بیش ‌از حد دندان‌ها
• خشک شدن دهان ناشی از تنفس دهانی مزمن

خیلی از افرادی که جراحی فک داشته‌اند، کسانی بوده‌اند که قبل از تشخیص پزشک از مشکل خود آگاهی داشته‌اند، اما از راه‌های درمانی آگاه نبوده‌اند، به همین دلیل وقتی راه درمان به آن‌ها گفته می‌شود دچار سردرگمی می‌شوند و فکر می‌کنند این‌ یک عمل بی‌رحمانه است و فقط باید در شرایط وخیم از این روش‌ها استفاده شود.

مطالعه مقاله از بین بردن غبغب | با جراحی و بدون جراحی را از دست ندهید!

علت عدم هماهنگی در عملکرد و ظاهر فک

فک نیز همانند سایر قسمت‌های بدن، با رشد و نمو عادی فرد کامل می‌شود. اما گاهی ممکن است به دلیل ناهماهنگی‌هایی، فرآیند رشد فک متوقف و یا زودتر از موعد مقرر تکامل یابد و سبب شود عملکرد و ظاهری نامناسب در چهره فرد ایجاد شود. دلایل زیادی ممکن است باعث این عدم هماهنگی شوند که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• رشد نامطلوب ژنتیکی که شایع‌ترین علت می‌باشد.
• فعالیتی غیرطبیعی از مرکز رشد با دلیلی ناشناخته به‌ عنوان ‌مثال در منطقه ( TMJ مفصل فک) که دقیقا روبروی کانال گوش قرار دارد و باعث اتصال استخوان فک به جمجمه می‌شود.
• تومور یا آسیب‌های دیگر
• سابقه‌ی آسیب قبلی

بیشتر مشکلات فک به دلیل رشد نامطلوب ناشی از ژنتیک هست. به همین دلیل هم اکثر روش‌های درمانی و از جمله جراحی فک به‌ منظور متناسب کردن صورت و بازگشت عملکرد متعادل آن صورت می‌گیرد. در کنار جراحی فک، مادلینگ صورت یا زاویه‌دار کردن چانه نیز انجام می شود که در رفع این مسئله بی تاثیر نیست اما انتخاب هر کدام از این عمل ها به نظر پزشک و خواسته فرد بستگی دارد.

مطالعه مقاله جراحی چال گونه و راهکار آن را پیشنهاد می کنیم!

نحوه انجام جراحی فک

کسی که قصد جراحی فک دارد، حتما باید قبل از جراحی فک، یک دوره‌ی مقدماتی ۹ تا ۱۴ ماهه برای درمان ارتودنسی را پشت سر بگذارد و این دوره درمانی با ارتودنسی، برای موفقیت‌آمیز بودن جراحی فک الزامی می‌باشد؛ بنابراین از مهم‌ترین اقداماتی که افراد باید قبل جراحی فک انجام دهند، انتخاب یک متخصص ارتودنسی خوب می‌باشد. پس از انتخاب پزشک ارتودنتیست موردنظر، برای مشاوره و معاینه قبل از جراحی فک نزد او بروید.

در اینجا، ارتودنسی دندان به ‌منظور هماهنگ کردن و ایجاد یک قوس مناسب، طوری که دندان‌ها بتوانند به شکل متناسبی روی یکدیگر قرار گیرند، انجام می‌شود. حتی گاهی ممکن است ارتودنتیست، به دلیل شلوغی دندان‌ها، دندانی را نیز بکشد. ابزارهای ارتودنسی، قبل از جراحی فک برداشته نمی‌شوند و در طول فرآیند جراحی به کمک جراح می‌آیند. همچنین بعد از جراحی فک نیز یک دوره ارتودنسی برای فرد نیاز است و در افراد مختلف متفاوت هست.

بیمار باید قبل از جراحی فک، با تجویز پزشک، رادیوگرافی‌های فک و دندان، فتوگراف ها و مدل‌های دندانی را تهیه کند و سپس مدارک تهیه‌شده، توسط ارتودنتیست و جراح فک بررسی شوند و طرح درمانی مناسبی برای بیمار تهیه گردد و جراح مورد نظر، قبل از جراحی فک، نمونه عملی که قصد دارد برای بیمار انجام دهد را روی نمونه‌ی از قبل شبیه‌سازی‌شده انجام می‌دهد تا نتیجه‌ی حاصل از آن را ببیند و سپس عمل اصلی را روی فک بیمار انجام دهد. جراحی فک حتما باید در بیمارستان انجام شود و بیمار حدود یک روز پس از جراحی فک، در بیمارستان بستری شود.

دوران بهبودی جراحی فک

امروزه با پیشرفت تکنولوژی، این امکان برای جراحان به وجود آمده است که جراحی فک را از داخل دهان بیمار انجام دهند و به همین دلیل جای هیچ‌گونه زخمی در صورت بیمار ایجاد نشود. در گذشته پس از جراحی فک، به مدت ۷ هفته دندان‌های بیمار را به‌منظور جوش خوردن استخوان‌ها، با سیم می‌بستند به‌ نحوی‌ که بیمار قادر نبود دهان خود را باز کند. و این‌ یکی از بزرگترین مشکلات بیماران پس از جراحی فک بود و باعث ناراحتی بیماران می‌شد. اما امروزه به‌ ندرت از این روش جراحی فک استفاده می‌شود.

روش‌های جراحی فک نوین

روش های جراحی فک نوین: در روش های جراحی فک نوین به‌منظور ثابت نگه‌داشتن فک، از پیچ و پلیت استفاده می‌کنند و بدینوسیله بیماران می‌توانند بلافاصله پس از جراحی فک، فک خود را حرکت دهند و صحبت کنند، خمیازه بکشند و یا سرفه کنند. تنها کاری که در این روش، بعد از جراحی فک از بیمار خواسته می‌شود این است که در رژیم غذایی خود به مدت حداقل ۶ هفته فقط غذاهای نرم و آبکی (مانند پوره‌ی سیب‌زمینی، تخم‌مرغ، نیمرو، سوپ و …)  استفاده کند تا استخوان‌های فک، بدون فشار بهبود یابند.

از مهم‌ترین اقداماتی که باید بعد از جراحی فک صورت گیرد این است که بیمار همواره باید تحت کنترل جراح فک و ارتودنتیست باشد. چراکه پس از جراحی فک، فک تمایل دارد به حالت قبلی خود بازگردد که باید با این کشش عضلاتی مقابله شود و برای مقابله با این حالت، باید از دستگاه‌های ارتودنسی استفاده شود، ارتودنسی پس از جراحی فک، مرحله آخر درمان ارتوسرجری است و تغییرات جزئی را در موقعیت دندان‌ها ایجاد می‌کند. حدود شش الی نه ماه بعد از جراحی فک، دستگاه ارتودنسی ثابت از دهان خارج می‌شود و پلاک‌های متحرکی در دهان بیمار برای تثبیت وضعیت دندان‌ها قرار داده می‌شود.

مراقبت های بعد از عمل کدام اند؟

 عمل جراحی فک درد زیادی ندارد اما ممکن است کمی احساس سوزش بعد از عمل داشته باشید که برای تسکین آن پزشک برای شما داروی مسکن تجویز می کند. این احساس سوزش و درد خفیف ممکن است تا چند روز متوالی به طول بیانجامد اما پس از چند هفته کاملا رفع می شود. باید حواستان باشد که زخم بعد عمل دچار عفونت نشود برای جلوگیری از عفونت پزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز میکند.

پس از عمل صورت دچار التهاب و تورم می شود و بیمار در صورت احساس کشیدگی می کند، به طوری که باز کردن کامل دهان کمی سخت می شود. هنگام بلعیدن غذا هم ممکن است احساس ناراحتی داشته باشد و عمل بلع را مشکل کند. اما تمام این موارد گذرا هستند و ظرف چند روز بهبود می یابند.

میزان تورم و کبودی پس از عمل در افراد مختلف متفاوت است. معمولا 2 تا 3 روز پس از عمل شرایط کمی بدتر می شود و لی بعد از آن رفته رفته بهتر می شود. می توان برای کاهش التهاب تا چند روز از کمپرس سرد استفاده کرد و هنگام خوابیدن هم به حالت صاف و عمودی به پشت خوابید. معمولا تا دو هفته پس از عمل این تورم از بین می رود اما ممکن است التهاب تا چند ماه در صورت باقی بماند.

 بعد از عمل جراحی چه بخوریم؟

تا چند روز پس از عمل به دلیل مشکل در بلعیدن غذا باید مایعات مصرف کنید و پس از گذشت چند روز کم کم از خوراکی های نرم استفاده کنید تا پس از آن بتوانید رژیم غذایی عادی خود را از سر بگیرید.

برای آگاهی بیشتر از روش‌های جراحی زیبایی چانه، با مشاوران ما در کلینیک دکتر آرش نجف بیگی تماس بگیرید. ما مشتاقانه شما را راهنمایی خواهیم کرد. همچنین می‌توانید یک جلسه مشاوره رایگان با دکتر نجف بیگی داشته باشید.

.

عوارض جانبی احتمالی بعد از عمل کدام اند؟

مطمئنا هر نوع عمل جراحی ممکن است عوارض خاص خود را به همراه داشته باشد اما خوشبختانه جراحی فک  مشکلات خاصی را در پی نخواهد داشت. اما در صورتیکه علائمی مشاهده کردید باید پزشک خود را در جریان بگذارید. برخی از این عوارض عبارتند از:

• خونریزی

به طور کلی داشتن خونریزی خفیف در محل زخم در محل جراحی در شب اول طبیعی می باشد. خونریزی شدید غیر معمول می باشد اما قابل کنترل است. در اینصورت باید یک گاز استریل یا دستمال کاغذی را به مدت 10 دقیقه در محل زخم فشار دهید تا باعث بند آمدن خونریزی شود.

• بی حسی

بعد از عمل ممکن است لب پایینی بی حس شود و خارش پیدا کند مثل موقعی که آمپول بی حسی در دندانپزشکی تزریق کرده اید. این نوع بی حسی ممکن است حتی تا چند ماه هم ادامه پیدا کند و حتی در مواردی نادر در برخی افراد تا پایان عمر باقی بماند.

• عفونت

معمولا صفحات فلزی کوچک و پیچ های استفاده شده در جراحی که برای نگهداری فک در جایگاه و حالت جدید استفاده می شوند برای همیشه در همان محل باقی خواهند ماند. این قطعات پزشکی به ندرت دچار عفونت می شوند اما اگر دچار عفونت شوند آن هم بعد از گذشت چند ماه بعد از عمل، خارج کردن آنها مشکل خاصی ایجاد نمی کند. فلز به کار رفته در این قطعات از جنس تیتانیوم می باشد که به وسیله فلزیاب های موجود در فرودگاه ها هم تشخیص داده می شود.

تنظیم و تطبیق دندان ها

در هفته های ابتدایی بعد از عمل، معمولا ضروری است که از باندهای قابل ارتجاع (فنری) روی پروتز ارتودنسی استفاده شود تا دندان ها به درستی و به شیوه درست تنظیم شوند و بتوانند روی هم منطبق شوند.

پزشک متخصص فک و صورت

شاید برای شما نیز جالب باشد که بدانید پزشک متخصص فک و صورت، در ابتدا دندانپزشک بوده است. پس از قبولی در آزمون تخصصی فک و صورت، پزشک به مدت 5 سال در بیمارستان به کسب تجربه در حوزه جراحی فک و صورت می‌پردازد. در واقع، این زمان بهترین موقعیتی است که می‌تواند تحت نظر پزشکان فوق تخصص و اساتید حوزه جراحی فک و صورت، کسب تجربه کند. به همین دلیل، برای انجام جراحی‌های فک، باید به پزشک متخصص آن مراجعه کرد. متخصصین جراحی فک و صورت، با علم به آناتومی فک و صورت قادرند تغییرات مورد نظر درمانی و زیبایی را ایجاد کنند. در ادامه، به برخی عمل‌های جراحی درمانی و زیبایی اشاره می‌کنیم.

جراحی فک و صورت زیبایی

در بعضی افراد، فک از لحاظ پزشکی چندان ناهنجاری ندارد و فرد بدون مشکل می‌تواند عمل جویدن غذا، بلع و تنفس را انجام دهد. تنها مشکل زمانی است که فرد، ظاهر صورت خود را مشاهده می‌کند. این نوع جراحی فک معمولا زمانی انجام می‌شود که زیباجو دارای فک پایین جلو، فک بالا جلو، فک کوچک باشد یا ناهنجاری‌های مختلف مثل اختلال در کام و فک داشته باشد. در این شرایط لازم است تا جراحی فک از دید زیبایی شناسی انجام شود و نتیجه آن، رضایت از جراحی و رسیدن به زیبایی استاندارد باشد. این نوع جراحی معمولا تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرد.

جراحی فک و صورت درمانی

در بعضی مواقع، جراحی فک تنها وابسته به میل و علاقه فرد به زیبایی نیست. بلکه اختلال موجود سبب شده است تا سلامت فرد دچار مشکل شود. معمولا در این شرایط افراد چندان امکان انتخاب ندارند و ناچار به انجام جراحی فک هستند. جراحی فک درمانی، معمولا در کنار ارتودنسی دندان انجام می‌شود. چرا که نحوه جویدن و قرارگیری دندان‌ها بر روی یکدیگر، باید طبق اصول باشد. در غیراین‌صورت، فرد امکان جویدن مطلوب ندارد و دچار مشکلات گوارشی می‌شود. در برخی موارد نیز، وجود تومور در فک موجب می‌شود تا جراحی درمانی انجام شود. تنفس از دهان، مشکل در جویدن و دردهای مزمن فکی، از جمله مواردی است که نیاز به انجام جراحی فک توسط پزشک متخصص فک و صورت ایجاد می‌کند.

نتایج عمل فک و صورت

برای مشاهده نتایج عمل جراحی فک و صورت، باید زمان زیادی منتظر بمانید؛ چرا که محدودیت‌ها و مراقبت‌های بعد از جراحی فک، بسیار زیاد است. شما باید با رعایت این نکات، تغذیه مناسبی را دنبال کنید و تورم ناشی از عمل را کاهش دهید.

معمولا به دلیل گستردگی محل جراحی و حساس بودن ناحیه، تورم و کبودی کم نیست. بدیهی است که حداقل 3 ماه پس از عمل می‌توانید نتایج عمل را مشاهده کنید. اما درنظر داشته باشید که حداقل 1 سال زمان احتیاج است تا تورم ناشی از جراحی فک کاهش پیدا کند و نتیجه واقعی عمل را مشاهده کنید. به همین دلیل، توصیه می‌شود تا صبور باشید و انتظاری واقع بینانه از نتیجه عمل جراحی فک و صورت داشته باشید. پزشک متخصص در بازه‌های زمانی مشخص شده شما را ویزیت می‌کند و روند بهبودی درمان را تحت نظر دارد.

چرا برای انجام جراحی فک بهتر است به پزشک فوق تخصص مراجعه کنیم؟

جراحی پلاستیک فک، عمدتاً یک عمل جراحی از نوع بزرگ و گسترده است. چرا که علاوه بر استخوان‌های فک، لثه‌ها را نیز درگیر می‌کند. اگر این جراحی به درستی انجام نشود ممکن است قسمت‌های مختلفی از صورت را تحت تأثیر قرار گیرند. همچنین باید بدانید که آناتومی صورت و فک بسیار پیچیده است و رگ‌های خونی و اعصاب بسیار مهمی از ان می‌گذرند. به همین دلیل بهتر است توسط جراح فوق تخصص با مهارت بالا انجام شود.

بهبودی بعد از جراحی فک چقدر زمان می‌برد؟

بهبودی اولیه فک معمولاً حدود شش هفته پس از جراحی طول می کشد اما بهبودی کامل ممکن است تا 12 هفته زمان نیاز داشته باشد. معمولا بعد از 2 هفته می‌توانید به سر کار برگردید و فعالیت‌های روزانه معمول را از سر بگیرید. با این حال تا دو ماه نباید هیچ فعالیت سنگین بدنی یا ورزشی داشته باشید.

چه سنی برای انجام جراحی فک بهتر است؟

هدف از این جراحی، مرتب کردن مجدد فک‌ها و دندان‌ها برای بهبود عملکرد و زیبایی ظاهری آنها است. جراحی فک معمولاً پس از توقف رشد استخوان فک انجام می‌شود. به همین دلیل در سن 14 تا 16 سالگی برای زنان و 17 تا 21 سالگی برای مردان پیشنهاد می‌شود. این جراحی با بیهوشی عمومی انجام خواهد شد، بنابر این فرد باید برای عمل تحت بی‌هوشی شرایط بدنی مناسب را داشته باشد.