نحوه شستشو بینی و راه های جلوگیری از عفونت بعد از عمل بینی

عفونت بعد از جراحی بینی یکی از مهم‌ترین دلایل احساس بوی بد بینی پس از جراحی است. این عفونت اگر کنترل نشود ممکن است مشکلات جدی را ایجاد کند. پیش از هر چیز باید با رعایت نکات بهداشتی و توصیه‌های جراح، از بروز عفونت  پس از عمل پولیپ بینی جلوگیری کرد. همچنین مراجعه به جراح بلاخص بهترین جراح بینی ترمیمی و مراکز درمانی معتبر، خطر ابتلا به عفونت و دیگر عوارض عمل بینی را کاهش می‌دهد.

درصورت ایجاد عفونت بینی و بوی بد آن، باید با پزشک خود مشورت کنید. تمیز کردن سوراخ بینی، ضد عفونی کردن بینی با پماد و یا محلول‌های مخصوص و همچنین مصرف آنتی بیوتیک، به کنترل یا کاهش عفونت کمک می‌کند. در صورتی که منشا ایجاد عفونت به این سادگی برطرف نشود، ممکن است به جراحی و برداشتن عامل عفونی نیاز باشد.

در این نوشتار به طور کلی، عفونت بینی، دلایل ایجاد عفونت و بوی بد ناشی از آن و همچنین روش‌های از بین بردن عفونت بینی آمده است.

احساس بوی بد بینی بعد از عمل

بوی بد بینی که معمولا به دلیل عفونت بعد از عمل بینی می‌باشد، معمولا در دو هفته تا یک ماه اول بعد از انواع جراحی بینی مانند عمل بینی استخوانی می‌تواند وجود داشته باشد. بوی بد بینی ممکن است موجب بوی بد دهان و تنفس نیز بشود که هم برای خود فرد و هم اطرافیان آزار دهنده است.

کم و بیش بوی بد بینی پس از جراحی، نشانه وجود مشکل خاصی نیست و جای نگرانی ندارد. ممکن است بوی بد به دلیل وجود لخته‌های خون باقی مانده از جراحی، ترشحات معمول درون بینی، نخ‌های بخیه که پس از جراحی داخل بینی کار گذاشته می‌شود و مواردی از این دست باشد که با گذر زمان رفع می‌شود. با این حال اگر وجود بوی بد بینی شما را آزار می‌دهد، می‌توانید با مشورت جراح پلاستیک خود، بینی را ضدعفونی کنید و یا شست و شو دهید.

عامل بوی بد بینی هر چیزی که باشد، باید چند نکته را حتما رعایت کرد. نخست مراجعه به جراح پلاستیک خود برای معاینه و بررسی دلیل این بوی بد بعد از جراحی بینی است. تا عامل آن مشخص نشود، نمی‌توان بوی بد را رفع کرد. دوم اینکه با مصرف آنتی‌بیوتیک و همچنین شست و شوی بینی با سرم آب نمک، می‌توان بسیاری از عفونت‌های ساده را برطرف کرد. در آخر نیز توصیه می‌شود حتما در مورد بوی بد بینی بعد از جراحی، کمی صبور باشید. در بسیاری از مواقع این بو به مرور رفع می‌شود.

عفونت بینی بعد از عمل

جراحی بینی یکی از پرطرفدارترین عمل‌های زیبایی در جهان است؛ به طوری که سالانه حدود 225 هزار عمل بینی در امریکا انجام می‌شود. جالب است این عدد در ایران حدود 200 هزار عمل بینی در سال است و در این زمینه با کشور امریکا در رقابت تنگاتنگ است. با این حال وجود عفونت در بیماران معمولا کمتر از 4 درصد گزارش شده است اما به این معنی نیست که نباید نگران عفونت بینی بود؛ بلکه باید کاملا جدی گرفته شود.

پس از عمل جراحی بینی، معمولا خطر بروز عفونت وجود دارد. اگر به توصیه‌های جراح خود به دقت عمل نکنید، ممکن است درون سوراخ بینی و یا محل بخیه‌ها دچار عفونت شود. این مشکل علاوه بر ایجاد بوی بد، سلامت شما را نیز به خطر می‌اندازد. همچنین عفونت بینی روند بهبود جای زخم را کند می‌کند و ممکن است نتایج عمل بینی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

ورود آلودگی مانند آب آلوده به میکروب و همچنین توجه نکردن به بهداشت فردی و پاکیزگی محیط، احتمال بروز عفونت بعد از عمل بینی را افزایش می‌دهد. همچنین محیطی که جراحی بینی در آن انجام شده و یا وسایلی که در عمل جراحی بینی به‌کار گرفته شده، همگی باید کاملا استریل بوده باشند. به همین دلیل همواره توصیه می‌شود تا برای انجام عمل‌های جراحی زیبایی به جراح قابل اعتماد (مانند فوق تخصص جراحی پلاستیک) مراجعه کنید و عمل خود را در مراکز درمانی معتبر انجام دهید.حال ببینیم پژوهش‌های علمی و تحقیقات پزشکی در سراسر جهان و ایران، در این مورد چه می‌گویند:

برای آشنایی با ویژگی های پزشک خوب مقاله بهترین متخصص جراح بینی در تهران را ازدست ندهید.

عفونت بعد از رینوپلاستی چقدر جدی است؟

بعد از عمل جراحی بینی، در موارد مختلفی ممکن است عفونت ایجاد شود. عفونت بینی نه تنها می‌تواند نتیجه عمل را خراب کند، بلکه حتی سلامت فرد را نیز به خطر بیاندازد. دکتر هیون کیم از دانشگاه دونگ کانگ کره جنوبی در این مورد می‌گوید:

عفونت، جدی‌ترین عارضه بعد از جراحی زیبایی بینی است که میزان آن از 2.6٪ تا 5.3٪ گزارش شده است. البته بیشتر عفونت‌ها پس از آنتی بیوتیک درمانی مناسب موضعی، بهبود می‌یابند.

البته باید توجه داشت که دلیل ایجاد عفونت در کنترل و درمان آن بسیار اهمیت دارد. عفونت بعد از عمل بینی به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد، از جمله:

• عدم رعایت بهداشت شخصی و استحمام روزانه، از روز سوم بعد از جراحی به بعد
• شست و شوی نامناسب بینی یا استفاده از محلول یا آب آلوده
• قرار گرفتن در محیط آلوده یا پاکیزه نبودن بودن رخت‌خواب و محیط زندگی
• جراحی توسط فرد غیر متخصص یا در محیط درمانی آلوده
• وجود بیماری‌های زمینه‌ای و انتقال عفونت از یک ناحیه دیگر بدن به بینی توسط خون
• وجود عفونت در سینوس‌ها پیش از جراحی و عدم کنترل یا درمان آن
• وجود واکنش و حساسیت به برخی مواد دارویی و پزشکی مانند حساسیت به نخ بخیه غیر جذبی پرولن که البته بسیار نادر است

در چنین شرایطی، جدا از تزریق مستقیم آنتی بیوتیک به بینی و پیرامون آن، شناسایی منشا عفونت و جلوگیری از تکرار آن نیز بسیار اهمیت دارد. باید توجه داشت که عفونت‌ها در صورت گسترش، به راحتی از مخاط تیغه بینی که دارای خونرسانی زیادی است به مغز و کل بدن منتقل می‌شوند. بنابر این درمان تهاجمی منطقه آسیب دیده، بهترین راهکار برای جلوگیری از سپسیس و مننژیت و نجات بیمار در چنین مواردی است.

این عوارض معمولا 3 تا 10 روز بعد از جراحی خود را نشان می‌دهند و فرد جراحی شده باید نسبت به کوچکترین تغییرات غیر معمول در بافت بینی، زیر چشم، سینوس‌ها و دیگر نواحی صورت خود حساس باشد. هرچه زودتر به این نشانه‌ها رسیدگی شود، کنترل عفونت ساده‌تر و سریع‌تر خواهد بود.

همچنین تحقیقات پزشکی نشان داده است که شیوه بستن و پانسمان بینی، استفاده از تامپون و میزان باز گذاشتن راه تنفس در روزهای بعد از جراحی، همگی در ایجاد عفونت‌های بعد از عمل بینی نقش دارند. در این زمینه بهتر است از نظر جراح فوق تخصص پلاستیک بهره ببرید و سعی کنید شیوه شست و شو و ضدعفونی بینی را با توجه به نوع پانسمان، مرور نمایید.

آیا استفاده از لوازم آرایشی در ایجاد عفونت بعد از جراحی بینی، نقش دارد؟

بر اساس یک پژوهش که در سال 2005 توسط دکتر جوزف هایک و تیم پزشکی همراه وی که در Aesthetic Surgery Journal چاپ شده است، استفاده نامناسب از لوازم آرایشی و برندهای غیر معتبر می‌تواند موجب ایجاد عفونت ناحیه‌ای در بینی و بافت پیرامون آن شود. در این پژوهش که حاصل دو سال کار تحقیقاتی بوده، آمده است که جراحی زیبایی بینی به ندرت با عفونت، پیچیده می‌شود. اما در برخی کیس‌های نادر، استفاده از لوازم آرایشی به شکل نامناسب می‌تواند عفونت ایجاد کند که با تجویز آنتی بیوتیک وریدی و مراقبت لازم، عفونت برطرف شده است.

دکتر هایک و تیم همراه وی معتقد هستند که خونرسانی مناسب به بافت‌های صورت و بینی، دلیل اصلی سرعت گسترش عفونت در بینی بعد از عمل رینوپلاستی است. همچنین باید توجه داشت که تشخیص زودهنگام شدت بیماری و همچنین شروع سریع درمان آنتی بیوتیکی مناسب از عواقب شدیدتر جلوگیری خواهد کرد.

پیشبینی عفونت بینی بعد از عمل جراحی

دکتر شاتز در این مورد بر اساس پژوهش‌هایی که همراه با دکتر گینات انجام داده است، روش‌های تصویربرداری را پیشنهاد می‌کند:

بسیاری از مشکلات بینی بعد از جراحی از جمله عفونت، اکستروژن ایمپلنت، مشکلات در اعصاب، فروپاشی دریچه بینی و تغییر شکل‌های ناخواسته، با کمک تصویربرداری رادیولوژی قابل تشخیص است.

علاوه بر این موارد، وجود نشانه‌های زیر را باید جدی گرفت:

• درد غیر طبیعی و افزایشی
• خونریزی غیر طبیعی و بیش از اندازه
• تب و لرز
• افزایش میزان کبودی یا قرمزی
• افزایش دما و داغ شدن محل عمل
• بوی بد بینی و ناحیه بخیه

ایجاد زخم، وجود خارش و تحریک پذیری بیش از اندازه و مواردی از این دست می‌توانند از نشانه‌های عفونت بعد از جراحی بینی باشند.

همچنین در افرادی که پیشینه حساسیت‌های شدید به مواد مختلف را دارند، احتمال ایجاد عفونت بعد از رینوپلاستی بالاتر از دیگران است. به همین دلیل باید مراقبت‌های بعد از عمل را با جدیت و دقت بیشتری در پیش بگیرند.

دکتر رتینگر در زمینه پیشبینی عوارض جراحی بینی و عفونت بعد از عمل، معتقد است که:

عوارض پوستی و ایجاد بافت‌های نرم می‌تواند آتروفی، فیبروز، بی‌حسی، کیست‌های ناشی از مخاط یا گرانولومای زیر پوستی ناشی از مواد پماد باشد. تورم بعد از عمل بینی عمدتا به روش برش استخوان بینی بستگی دارد. همچنین روش جراحی بینی که زخم‌های بیشتری ایجاد کند، احتمال عفونت بیشتری را نیز در پی خواهد داشت.

همچنین در صورتی که جراحی سینوس و جراحی بینی همزمان انجام شوند، ریسک عفونت بینی بسیار بیشتر خواهد شد. به همین دلیل کنترل عفونت موجود در سینوس‌ها پیش از جراحی بینی، بسیار ضروری است. استفاده از ایمپلنت یا پروتز و یا گرافت (پیوند غضروف) نیز از دیگر عواملی است که خطر عفونت را بیشتر خواهد کرد.

همچنین اگر نیاز به جراحی مجدد بینی پیدا شود، باید بیشتر در مورد عفونت بعد از عمل نگران بود. به همین دلیل تجربه و مهارت بیشتر جراح، نقش کلیدی در کاهش عفونت و عوارض عمل بینی خواهد داشت.

روش‌های دفع عفونت

پاک کردن درون سوراخ‌های بینی، شست و شو و همچنین ضدعفونی کردن درون بینی با اسپری‌های مخصوص، به رفع عفونت و کاهش بوی بد بینی کمک می‌کند. اگر خون، چرک و عوامل دیگر درون بینی باقی بماند، مخاط بینی عفونی می‌شود که با درد و سوزش درون بینی همراه است. همچنین ممکن است میکروب‌ها از طریق زخم‌های بینی، به زیر پوست و حتی خون راه پیدا کند. در چنین مواردی مصرف دارو توصیه می‌شود.

تمیزکردن بینی

برای شست و شوی بینی که جراحی شده است، باید یک تا 2 هفته صبر کنید. جای عمل و بخیه‌ها در این مدت نباید خیس شوند. پس از این دوره می‌توانید گوش پاک کن را با سرم آب نمک مرطوب کنید و درون سوراخ‌های بینی را پاک نمایید. نباید گوش پاک کن را بیش از اندازه وارد سوراخ بینی کنید. مراقب باشید که چرک و لخته‌های خون را به بالا فشار ندهید.

سعی کنید تنها آلودگی بخش‌های پایینی سوراخ‌های بینی را با گوش پاک کن خارج کنید. ترشحات بینی، آرام آرام آلودگی و لخته‌های خون بخش‌های بالاتر را به پایین منتقل می‌کنند. فشار بیش از اندازه گوش پاک کن، به جداره بینی و پوست در حال ترمیم، آسیب می‌رساند. پس این کار را با دقت و حوصله و بر اساس نظر جراح خود انجام دهید.

همچنین می‌توانید از محلول سالین که به صورت قطره یا اسپری موجود است، برای مرطوب کردن و پاک کردن بینی کمک بگیرید. سالین، محلول آب و نمک استریل شده است که هم از خشک شدن سوراخ‌های بینی جلوگیری می‌کند و هم لخته‌های خون و عفونت بینی را می‌شوید و خارج می‌کند.

پمادهای ضدعفونی کننده

اگر عفونت بینی بیشتر شده باشد، معمولا پزشک استفاده از پمادهایی مانند جنتامایسین یا موپروسین را تجویز می‌کند. این پمادها خاصیت آنتی‌بیوتیکی و ضدعفونی کنندگی دارند. با کمک یک گوش پاک کن می‌توان سطح داخلی سوراخ‌ها و محل عفونت بینی را به پماد آغشته کرد. میزان مصرف پماد باید بر اساس تجویز پزشک باشد؛ در غیر این صورت ممکن است موجب التهاب بینی و جای زخم‌ها شود.

مصرف آنتی‌بیوتیک

معمولا جراح پلاستیک پس از انجام جراحی، برای شما داروهای آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند که باید سر ساعت و تا پایان دوره مشخص شده، مصرف نمایید. بسیاری از افراد با فرض این‌که مشکل و بیماری ندارند، پس از یک یا دو روز مصرف دارو را قطع می‌کنند. در حالی که زخم‌ها و جای بخیه بعد از عمل به شدت مستعد عفونت است.

در صورت تمایل، می‌توانید یک جلسه مشاوره رایگان با دکتر آرش نجف بیگی داشته باشید.

.

عوامل به‌وجود آورنده عفونت

طبیعی است که همیشه بعد از هر عمل جراحی، مقداری لخته خون، ترشحات بدن و چرک‌های ناشی از خونریزی بعد از عمل در بدن فرد باقی خواهد ماند. درون سوراخ‌های بینی نیز بعد از عمل خونریزی و لخته‌های فراوانی شکل می‌گیرد که اگر به درستی تخلیه نشود، ممکن است موجب ایجاد بوی بد شود. تمیزکردن بینی با روش‌های استاندارد، هم بوی بد بینی را کاهش می‌دهد و هم از کیپ شدن و گرفتگی بینی جلوگیری می‌کند.

درون بینی همیشه باید مرطوب بماند. این کار با ترشح موکوس توسط غدد بینی انجام می‌شود. موکوس همان ماده چسبناکی است که سطح داخلی و پوست بینی را مرطوب می‌کند. ذرات ورودی، گرد و غبار، میکروب‌ها و هر عامل خارجی به موکوس می‌چسبد و به دام می‌افتد. موکوس با خاصیت ضدعفونی کنندگی، عفونت‌ها را نیز از بین می‌برد. همچنین موکوس هوای خشک وارد شده را پیش از رسیدن به شش‌ها مرطوب می‌کند.

ساختار بینی به گونه‌ای است که ترشحات اضافی درون آن باقی نماند. موکوس معمولا از سوراخی وارد حلق می‌شود؛ سپس شما همراه با بزاق دهان، آن را می‌بلعید. بخش دیگر موکوس نیز در سوراخ بینی به پایین حرکت می‌کند و پس از جمع کردن گرد و غبار و ذرات خارجی، به صورت آب بینی خارج می‌شود. پس از جراحی به دلیل تحریک بینی، ترشحات بیشتری تولید می‌شود. از سوی دیگر سوراخ‌های بینی معمولا به دلیل تورم و یا وجود پانسمان، بسته است. به همین دلیل این ترشحات درون سوراخ بینی باقی می‌ماند و ممکن است دچار عفونت بعد از عمل بینی شوید.

پس از مدتی، موکوس جمع شده خاصیت خود را از دست می‌دهد و عامل ایجاد عفونت می‌گردد. وجود خون و چرک جراحی درون سوراخ بینی نیز به این قضیه کمک می‌کند و عفونت تشدید می‌شود. همچنین باید توجه کرد که زخم‌های بینی، بهترین محل برای رشد میکروب‌ها و گسترش عفونت هستند.

اگر بوی بد بینی بیش از چند ماه باقی مانده باشد، احتمالا در اثر عفونت ناشی از نخ‌های بخیه غیر جذبی درون سوراخ‌های بینی است. این نخ‌ها یک سوراخ کوچک درون بینی ایجاد می‌کنند که رابطی بین محیط داخل سوراخ بینی و فضای زیر پوست بینی خواهند بود.

باکتری‌ها و میکروب‌ها با ورود به لایه‌های زیرین مخاط و پوست داخل بینی از همین سوراخ ریز اطراف نخ بخیه، عفونت‌های بسیار ریزی را درون بینی ایجاد می‌کنند. تا زمانی که این عفونت‌ها شناسایی و رفع نشوند، بوی بد باقی خواهد ماند.

به طور کلی بوی بد بینی دلایل مختلفی دیگری نیز می‌تواند داشته باشد از جمله:

• نخست باید به سابقه بیماری‌های عفونی، دیابت و دیگر مشکلات بدنی توجه کرد که ممکن است عامل ایجاد این بوی بد باشند. این موارد ممکن است از قبل از عمل بینی با فرد همراه بوده باشند و با جراحی بینی عوارض آن بیشتر نمایان شده است.
• وجود عفونت درون سینوس‌ها یا همان سینوزیت، یکی دیگر از دلایل شایع بوی بد بینی پس از جراحی است. یکی از عوارض عمل بینی، تورم است که موجب بسته شدن خروجی سینوس‌ها نیز می‌شود. به همین دلیل ترشحات سینوس پشت سوراخ خروجی جمع می‌شود و بوی بدی را ایجاد می‌کند. درمان اندوسکوپیک سینوزیت پیش از تصمیم به جراحی بینی، می‌تواند از این عارضه جلوگیری کند.
• ممکن است مشکل بوی بد بینی به دلیل روش‌های انجام جراحی به کار گرفته شده باشد. برای مثال دستکاری، برش و یا سوزاندن شاخک‌های تحتانی درون بینی ممکن است بوی بد بینی را ایجاد کند. این کار برای کاهش انسداد بینی انجام می‌شود اما اگر برداشتن شاخک‌ها بیش از اندازه باشد، عوارضی را در پی خواهد داشت.
• پوسیدگی استخوان و ایجاد عفونت، یکی دیگر از موارد ایجاد بوی بد درون بینی است. معمولا استخوان بینی توسط یک لایه نازک پوست و مخاط، پوشیده شده است. مخاط لایه محافظی است که روی پوست بینی را از درون می‌پوشاند. اگر پس از جراحی، این استخوان بیرون بزند، ممکن است توسط میکروب و باکتری آلوده شوند. این مشکل باعث ایجاد عفونت خواهد شد. اگر درمان دارویی و مصرف آنتی‌بیوتیک برای رفع عفونت کارساز نباشد، باید استخوان عفونی، برداشته شود.

جراحی بینی برای دیابتی ها مجاز است؟

شست و شوی بینی بعد از عمل

شستشوی بینی با سرنگ: بعد از دو هفته، می‌توان برای شست و شوی بینی اقدام کرد. برای این کار می‌توانید از سرنگ و یا دستگاه‌های مخصوص این کار کمک بگیرید. با این حال شست و شوی بینی جراحی شده با شستن معمولی متفاوت است. در شست و شو با سرنگ باید نوک آن را به آرامی درون سوراخ بینی بگذارید و سرم آب و نمک را به درون بینی با فشار وارد کنید. سر خود را به یک سمت خم کنید تا محلول به سادگی از همان سوراخ بیرون بیاید. نیازی نیست فشار و حجم محلول به اندازه‌ای باشد که از سوراخ دیگر بینی خارج شود.

پس از شست و شوی یک سوراخ، بسیار آرام فین کنید تا محلول کم کم تخلیه شود. به هیچ روی به بینی فشار وارد نکنید. این کار را برای سوراخ دیگر هم تکرار کنید. تعداد دفعات انجام این کار بسته به میزان عفونت بینی و بوی بد، توسط پزشک مشخص می‌شود. اما می‌توانید این کار را تا جایی که بوی بد بینی کاهش پیدا کند، روزی چند نوبت تکرار کنید.

برای دریافت مشاوره رایگان و آگاهی از روش های جلوگیری از عفونت بعد از عمل بینی، با مشاوران ما در کلینیک دکتر آرش نجف‌بیگی تماس بگیرید. ما مشتاقانه شما را راهنمایی خواهیم کرد.