گچ بینی که با نام‌های اسپلینت یا آتل هم شناخته می‌شود، یکی از مراحل جراحی بینی است که به ترمیم آن کمک می‌کند. حتما در بین افرادی که جراحی بینی انجام داده‌اند، مشاهده کرده‌اید که تا چند روز همراه با بانداژ بینی، آتل یا اسپلینت برروی آن قرار داده می‌شود تا از هرگونه آسیب و ضربه به دور باشد. اگر می‌پرسید که اسپلینت بینی چیست؟ و چه کاربردهایی دارد؟ ما در این مقاله به‌طور کامل درمورد آن شرح خواهیم داد. پس ادامه این مطلب را از دست ندهید.
گچ بینی یا اسپلینت چیست؟
اسپلینت در جراحی بینی مانند گچ است، به این صورت که با بی‌حرکت کردن بینی به حفظ شکل جدید آن کمک می‌کند. اسپلینت می‌تواند چندین کاربرد داشته باشد، اما معمولا برای بهبود ظاهر بینی و رفع مشکلات تنفسی استفاده می‌شود. این قطعه شامل دو تکه پلاستیک است که مطابق با شکل بینی، در داخل یا خارج آن قرار می‌گیرند. البته، جنس این قطعات می‌تواند آلمینیوم یا مواد دیگر هم باشد. جراح مورد نظر با بررسی‌های لازم، بهترین نوع را برای شما به‌کار خواهد گرفت.
کاربرد اسپلینت بینی چیست؟
اسپلینت بینی باتوجه به نوع آن می‌تواند کاربردهای متفاوتی داشته باشد. به‌طور کلی، در پاسخ به این که کاربرد اصلی اسپلینت بینی چیست؟ باید بگوییم این قطعه پس از جراحی، از بینی محافظت می‌کند. از این ابزار برای مراقبت های جراحی زیبایی بینی و سایر جراحی‌ها استفاده می‌شود که درادامه آنها را بررسی می‌کنیم:
- رینوپلاستی: جراح بینی باتوجه به نوع جراحی از اسپلینت داخلی یا خارجی برای بیمار استفاده می‌کند. معمولا پس از رینوپلاستی، یک آتل خارجی برای محافطت و حفظ شکل بینی استفاده می‌شود.
- سپتوپلاستی: جراحی سپتوپلاستی به صاف کردن سپتوم برای بهبود تنفس کمک می‌کند. پس از آن، حفره بینی با پنبه یا گاز پر شده و در هر سوراخ یک اسپلینت داخلی گذاشته می‌شود. این اسپلینت‌ها سپتوم را فشرده می‌کنند تا از خونریزی جلوگیری شود.
- جراحی پولیپ: ممکن است برای از بین بردن انسدادهایی که ناشی از انحراف تیغه بینی نیستند، به جراحی نیاز پیدا کنید، مانند برداشتن پولیپ از حفره بینی. در این صورت اسپلینت داخل بینی گذاشته می‌شود.
فرق بین اسپلینت داخلی و اپسپلینت خارجی چیست؟
انواع اسپلینت بینی باتوجه به مکان قرارگیری آنها به اسپلینت خارجی و داخلی دسته‌بندی می‌شوند. نوع خارجی آن، پس از جراحی بینی برروی بانداژ قرار می‌گیرد تا فرم جدید آن را حفظ کند. ممکن است یک باند اضافی روی آتل گذاشته شود، زمانی که باندها برداشته شوند اسپلینت هم همراه با آنها برداشته می‌شود.
در برخی مواقع، بینی به آتل داخلی نیاز دارد. در این صورت جراح در هر سوراخ بینی یک آتل می‌کارد و به‌طور موقت با یک یا دو بخیه آنها را به دیواره داخلی سوراخ بینی می‌چسباند. پس از چند روز یا یک هفته، به مطب پزشک مراجعه کرده و همراه با بخیه‌ها، آتل‌ها را هم می‌کشید. در بین این دو نوع، آتل خارجی رواج بیشتری دارد، این نوع با چسب به بینی چسبیده شده و نیازی به بخیه زدن ندارد. البته، اینکه از کدام نوع اسپلینت باید استفاده شود را پزشک جراح تشکیل می‌دهد.
اسپلینت بینی چگونه استفاده می‌شود؟
یکی از رایج‌ترین سوالات درمورد آتل بینی، آن است که نحوه عملکرد اسپلینت بینی چیست؟ این قطعات به این دلیل استفاده می‌شوند که اندازه و شکل بینی، سوراخ‌های بینی یا سپتوم، بعد از جراحی نسبت به قبل از جراحی متفاوت هستند. آتل‌ها به حفظ شکل و اندازه جدید آنها کمک می‌کنند تا زمان بهبودی کاهش پیدا کند. همچنین، اگر در روزهای بعد از جراحی به‌طور تصادفی به بینی خود ضربه بزنید، آتل‌ها از آن محافظت خواهند کرد.
این قطعات توسط پزشک تهیه شده و برروی بینی یا داخل آن قرار داده می‌شوند. بنابراین، نیازی نیست که شما آنها را تهیه کنید. البته، برخی از فروشگاه‌های لوازم پزشکی نوعی از اسپلینت‌ها را برای فروش دارند که صرفا برای محافظت از بینی برای CPAP (فشار مثبت مداوم راه هوایی) استفاده می‌شوند.
مزایای اسپلینت بینی
اسپلینت بینی به‌دلیل مزایای متعددی که دارد توسط پزشکان به کار گرفته می‌شود. برخی از مهم‌ترین مزایای آتل بینی را درادامه بررسی می‌کنیم:
حفاظت از بینی
اسپلینت بینی با قرار گرفتن برروی بینی یا در داخل آن، به‌خوبی از ساختار جدید بینی محافطت کرده و آن را ثابت نگه می‌دارند. این قطعات از فشارها یا ضربه‌های ناگهانی به بینی جلوگیری می‌کنند، همچنین وجود آتل باعث می‌شود تا بافت جدید بینی به مرور سازگاری پیدا کند.
کمک به کاهش تورم و کبودی بعد از جراحی
استفاده از اسپلینت داخلی و خارجی پس از جراحی بینی تا حد زیادی بر کاهش تورم و کبودی ناشی از جراحی تاثیر می‌گذارد. درنتیجه، با استفاده از آنها دوره بهبودی سریع‌تری اتفاق افتاده و مدت نقاهت کاهش پیدا می‌کند.
بهبود تنفس
اسپلینت داخلی بینی شامل سوراخ‌هایی هستند که جریان تنفس را باز نگه می‌دارند. بنابراین، با استفاده از آنها شما می‌توانید بدون نیاز به دهان خود، از طریق بینی نفس بکشید. این موضوع به‌خصوص برای افرادی که به‌دلیل انحراف شدید یا پولیپ جراحی انجام می‌دهند بسیار حیاتی است.
عوارض اسپلینت بینی
یکی دیگر از رایج‌ترین سوالات درمورد آتل بینی آن است که عوارض اسپلینت بینی چیست؟ برخی از عوارض احتمالی که هنگام استفاده از آتل ممکن است بروز پیدا کنند را درادامه بررسی می‌کنیم:
- آتل ممکن است باعث ناراحتی در بینی شود.
- برداشتن آن ممکن است کمی درد داشته باشد.
- آتل بینی با خون آلوده می‌شود که این موضوع برداشتن آن را کمی مشکل می‌کند.
- گاهی اوقات آتل شل می‌شود، درصورتی که در روزهای اولیه جراحی هستید این می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
به‌طورکلی، عوارض استفاده از اسپلینت بینی چندان شدید نیست. می‌توان گفت که مزایای استفاده از این قطعات نسبت به عوارض آنها برتری دارد.
شرایط نگهداری اسپلینت بینی
معمولا یک یا دو هفته بعد از جراحی بینی، اسپلینت خارجی برداشته می‌شود. همچنین، اسپلینت‌های داخلی برای چند روز، تا یک هفته یا حتی بیشتر باقی می‌مانند. در این مدت، یک سری نکات وجود دارند که باید رعایت شوند.
درادامه، بایدها و نبایدهای استفاده از اسپلینت بینی را آورده‌ایم:
- ممکن است لازم باشد پانسمان روی آتل را عوض کنید. قبل از خروج از بیمارستان حتما دستورالعمل‌های لازم را از پزشک خود بپرسید.
- در چند روز اول، از برداشتن اسپلینت خارجی بینی خودداری کنید.
- اگر اسپلینت بینی شما پس از عطسه در عرض 48 ساعت شل شد یا افتاد، در اسرع وقت با مطب پزشک خود تماس بگیرید و راهنمایی بخواهید. اگر این اتفاق پس از 48 ساعت پس از جراحی رخ دهد، معمولا مشکلی پیش نمی‌آید.
- اگر بعد از جراحی بینی متوجه خونریزی شدید یا تب کردید، با پزشک خود تماس بگیرید یا فورا به او مراجعه کنید.
- از اسپری‌های نمکی برای کمک به کاهش تجمع مخاط در اطراف اسپلینت داخلی استفاده کنید. اسپلینت‌های داخلی بینی لوله‌های توخالی هستند تا تنفس با آنها راحت باشد، اما تجمع مخاط در این لوله‌ها می‌تواند تنفس را سخت کند.
- اسپلینت‌های داخلی بینی ممکن است ناراحت کننده باشند و ممکن است بینی شما را کمی پهن‌تر نشان دهند، اما این شرایط موقتی است. زمانی که آنها برداشته شوند، شکل واقعی بینی خود را خواهید دید.
- از ایجاد ضربه به بینی خود، حتی باوجود اسپلینت خارجی خودداری کنید. حتی کوچک‌ترین ضربات به صورت می‌توانند منجربه آسیب شوند.
- پس از مدتی، با کاهش تورم بینی امکان شل شدن گچ بینی وجود دارد. در این صورت ممکن است که آتل شل شده و به‌راحتی بیافتد. در این شرایط، از کشیدن یا برداشتن آن به‌طور خودکار خودداری کنید. برداشتن گچ بینی زودتر از موعد می‌تواند موجب آسیب آن شود.
- درصورت استفاده از اسپلینت خارجی، از خیس شدن گچ آن خودداری کنید. خیس شدن گچ باعث می‌شود که شل شده و عملکرد مفید خود را از دست بدهد. بنابراین، درصورت نیاز برای شستشوی صورت خود، پیشنهاد می‌کنیم که از دستمال مرطوب استفاده کرده و اطراف گچ بینی را خیس نکنید.
با رعایت مراقبت‌های اسپلینت بینی می‌توانید علاوه‌بر دریافت بهترین نتیجه، راحتی بیشتری برای دوران نقاهت خود پس از جراحی رقم بزنید.
مراقبت‌های بعد از برداشتن اسپلینت بینی
سوال مهم دیگری که باید از پزشک جراح خود بپرسید آن است که اقدامات مهم پس از برداشتن اسپلینت بینی چیست؟ برخی از مهم‌ترین آنها را درادامه لیست کرده‌ایم:
- از کمپرس سرد استفاده کنید.
- ورزش‌های سنگین انجام ندهید.
- از نوشیدنی‌های دارای محرک مانند قهوه استفاده نکنید.
- حفره‌های بینی را با سرم شستشو و ناحیه بیرونی را با استفاده از دستمال نرم تمیز کنید.
- از غذاهای نرم که به جویدن شدید نیاز ندارند و منجربه فشار صورت نمی‌شوند استفاده کنید.
- از عینک، حتی عینک آفتابی تا حداقل شش هفته بعد از عمل و پس از درآوردن اسپلینت داخلی بینی استفاده نکنید. استفاده از عینک به پل بینی فشار وارد کرده و منجربه تغییر شکل آن می‌شود.
- از حرکت‌های شدید صورت تا سه هفته بعد از درآوردن اسپلینت بینی خودداری کنید. برای مثال، خندیدن و کشیدن صورت.
- با دهان باز عطسه یا سرفه نکنید.
این مراقبت‌ها مواردی هستند که به‌طور کلی برای بیماران پس از جراحی بینی توصیه می‌شوند. اما پزشک شما باتوجه به شرایطی که دارید ممکن است یک سری مراقبت‌های دیگر را توصیه کند که رعایت آنها ضروری است.
آیا برداشتن اسپلینت بیبنی درد دارد؟
بسیاری از بیماران هنگام مراجعه به مطب پزشک برای برداشتن آتل، دچار ترس و هیجان هستند. اغلب این سوال را از خود می‌پرسند که آیا برداشتن اسپلینت درد دارد یا خیر. در این شرایط، پزشک برای کاهش تجربه درد، آتل‌های خارجی و داخلی را به‌آرامی برمی‌دارد. بیمارانی که در این شرایط بوده‌اند اغلب اینگونه گزارش می‌دهند که هنگام برداشتن اسپلینت، فشار خفیفی را تجربه می‌کنند. البته برخی از آنها تایید می‌کنند که کمی درد احساس کرده‌اند. به هرحال، هنگامی که آتل برداشته می‌شود، بیمار می‌تواند برای اولین بار صورت جدید خود را بعد از جراحی ببیند و این موضوع، هرگونه درد را از بین می‌برد.
زمان برداشتن اسپلینت بینی
مدت زمان لازم برای قرار گرفتن اسپلینت در داخل یا خارج از بینی به تشخیص پزشک بستگی دارد. به‌طور کلی، نمی‌توان یک مدت زمان مشخص برای برداشتن آتل درنظر گرفت. چراکه پزشک با بررسی هر بیمار، شرایط جسمی، روش جراحی و نوع اسپلینت به‌کار رفته بهترین زمان را برای برداشتن آن تعیین می‌کند. با این وجود، می‌توان گفت که بازه زمانی برداشتن آتل برای اسپلینت داخلی و خارجی برای بیماران مشابه است.
اغلب دیده می‌شود که درصورت استفاده از اسپلینت داخلی، پزشک پس از 3 تا 7 روز برای برداشتن آن اقدام می‌کند. اما این بازه زمانی برای اسپلینت خارجی صدق نمی‌کند. در این شرایط، معمولا پزشکان به بیماران توصیه می‌کنند که پس از گذشت 10 تا 14 روز برای برداشتن اسپلینت اقدام کنند. به هر حال، زمان توصیه شده توسط پزشک باید جدی گرفته شود تا هیچگونه مشکل در بهبودی پس از جراحی بینی به‌وجود نیاید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
درصورتی‌که پس از عمل بینی، ضربه‌ای به آن وارد شود و این ضربه قوی باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. اگر فکر می‌کنید ضربه وارد شده به بینی در اثر آسیب ورزشی، تصادف، افتادن یا دلایل دیگر می‌تواند منجربه شکستگی استخوان یا غضروف شود، یا علائمی مانند درد داخل یا اطراف بینی، تورم بینی، خونریزی از بینی یا کبودی دور چشم دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
سخن پایانی
همانطور که در مطلب اسپلینت بینی چیست؟ بررسی کردیم، اسپلینت بینی به بیماران کمک می‌کند تا پس از جراحی، از بینی خود محافظت کرده و از سایر مزایای آن بهره ببرند. باتوجه به اینکه از اسپلینت داخلی یا از اسپلینت خارجی استفاده شده است، مدت زمان برداشتن آن متفاوت خواهد بود. درصورت مراجعه به یک پزشک حرفه‌ای و متخصص در این زمینه مانند دکتر نجف بیگی، با بررسی کامل شرایط بیمار و وضعیت بینی او، این مدت زمان ذکر خواهد شد. همچنین، یک دکتر کاربلد تمامی اقدامات لازم برای نگهداری از آتل بینی را شرح می‌دهد. درصورت تمایل برای رزرو وقت رینوپلاستی، حتما با همکاران ما در تماس باشید.
سوالات متداول
برداشتن گچ بینی یا اسپلینت هیچ دردی ایجاد نکرده یا درد بسیار خفیفی ایجاد می‌کند.
از برداشتن آن خودداری کرده و به پزشک جراح خود مراجعه کنید.
برداشتن گچ بینی بعد از یک هفته امکان‌پذیر است. اسپلینت خارجی معمولا حدود دو هفته پس از جراحی بینی و اسپلینت داخلی حدود ۳ تا ۵ روز پس از جراحی برداشته می‌شوند.
